Na wyzwania stojące przed ciepłownictwem powinni być przygotowani przede wszystkim właściciele i kadra zarządzająca zakładami, których potencjał produkcji ciepła mieści się w przedziale 5-50 MW – uważają pracownicy Krajowej Agencji Poszanowania Energii, która w ramach programu „ELENA ” wspiera m.in. przedsiębiorstwa nergetyki cieplnej w procesie przedinwestycyjnym.
Wyzwania stojące przed ciepłownictwem? Producenci ciepła w wielkich miastach zazwyczaj mają odpowiednie zasoby zarówno finansowe, jak i kadrowe, co pozwoli im wkrótce sprostać wymaganiom. Natomiast przed małymi i średnimi przedsiębiorstwami z Polski powiatowej stanął obowiązek spełnienia m.in. poniższych wymagań:
- Dyrektywa MCP (ang. Medium Combustion Plants) w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania,
- Status Efektywnego systemu ciepłowniczego, czyli takiego, dla którego dozwolona będzie pomoc państwa w obszarze środowiska i energii,
- System handlu uprawnieniami do emisji EU ETS (ang. European Union Emission Trading System), w ramach którego zakłady ciepłownicze zobligowane są do zakupu uprawnień do emisji równej ilości ton CO2 wyemitowanej w danym roku.
System wsparcia poprzedzający modernizację źródeł ciepła
– Właśnie mając na uwadze wspomniane wyzwania, Krajowa Agencja Poszanowania Energii wystąpiła z wnioskiem o pozyskanie dofinansowania na usługi przedinwestycyjne, została wybrana do realizacji programu ELENA jako tzw. beneficjent końcowy i pełni rolę Krajowego Integratora Projektów Inwestycyjnych (KIPI) – tłumaczy Zbigniew Kidawa, zastępca dyrektora w KAPE.
Program ELENA (European Local Energy Assistance) jest inicjatywą Komisji Europejskiej realizowaną przez Europejski Bank Inwestycyjny w ramach programu Horyzont 2020. Zapewnia dotacje (granty) na pomoc techniczną skoncentrowaną m.in. na wdrażaniu programów efektywności energetycznej i rozproszonej energii odnawialnej.
Natomiast sama Agencja wykonuje usługi techniczne, które są świadczone przez zespół ekspertów składający się z inżynierów i ekonomistów z dużym doświadczeniem w sektorze energetycznym. Dofinansowanie może dochodzić nawet do 70% wartości wykonanych usług na rzecz podmiotów dokonujących modernizacji źródeł ciepła.
W ramach programu ELENA realizowane są usługi polegające na opracowaniu:
- studium wykonalności (analiza techniczno-ekonomiczna) modernizacji źródła ciepła mająca na celu analizę aktualnej sytuacji i wybór optymalnego wariantu modernizacji.
- dokumentacji niezbędnej do pozyskania decyzji środowiskowej łącznie z uzyskaniem decyzji środowiskowej dla wybranego wariantu modernizacji źródła ciepła.
- niezbędnego audytu oraz przygotowanie i złożenie wniosku o dofinansowanie z dostępnych programów wsparcia dla wybranego przez inwestora wariantu.
- kompletnej dokumentacji budowlanej modernizacji źródła ciepła dla wybranego wariantu (obejmuje pełen zakres pozyskania warunków technicznych, uzgodnień i decyzji włącznie z decyzją pozwolenia na budowę dla wybranego wariantu modernizacji).
- kompletnej dokumentacji przetargowej, dla wybranego wariantu w tym przygotowanie SIWZ, projektu budowlanego z niezbędnymi warunkami technicznymi i pozwoleniami, opracowanie wzorów umów i innych wymogów przetargowych itp.
Kryteria wyboru wariantu modernizacji źródła ciepła
Kluczowym elementem procesu modernizacji źródła ciepła jest prawidłowy wybór wariantu modernizacji. Jest on szczególnie trudny ze względu na zmieniające się otoczenie prawne.
– Przygotowując analizę techniczno-ekonomiczno-środowiskową KAPE współpracuje z klientami biorąc pod uwagę ich własne przemyślenia, a także kierując się danymi dot. lokalnej dostępności paliw. Podejście bywa różne. Od postaw zachowawczych (tylko modernizacja systemu odpylania) aż po bardzo odważne sugestie budowy systemu ciepłowniczego 4. generacji z dużym wykorzystaniem OZE i budową magazynów ciepła – tłumaczy Zbigniew Kidawa.
I dodaje, że przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru wariantu modernizacji zakładu ciepłowniczego, decydenci powinni brać pod uwagę nie tylko wskaźniki ekonomiczne takie jak NPV (Net Present Value), IRR (Internal Rate of Return) czy LCoH (Levelized Cost of Heat), ale również nowe strategie Unii Europejskiej, które mogą znacznie utrudnić funkcjonowanie lub wręcz doprowadzić do zamknięcia w przyszłości przedsiębiorstw bazujących na spalaniu paliw kopalnych.
– Przyjęty i przedstawiony przez Komisję Europejską pakiet „Fit for 55” zawiera m.in. propozycję rewizji dyrektywy OZE, w tym wzrost celu OZE do 2030 rok do 40% w całej UE. Rewizja tej dyrektywy będzie miała szczególny wpływ na technologie wykorzystujące biomasę i wodór – podkreśla ekspert.
Analizowane warianty wyboru paliw i technologii dla danego przedsiębiorstwa można zobrazować tak, jak pokazuje poniższy rysunek.
Kto korzysta ze wsparcia?
Przedsiębiorstwo ma możliwość skorzystania z dotacji z programu ELENA wyłącznie wtedy, gdy: KAPE własnymi siłami lub przy pomocy wybranych podwykonawców, zapewni opracowanie wybranych usług poprzedzających rozpoczęcie realizacji inwestycji planowanej przez klienta, klient stanie się uczestnikiem programu ELENA poprzez objęcie tym programem realizowanej w przyszłości inwestycji.
Przykładowe zakresy umów w ramach programu
- pierwszy w Polsce projekt umożliwiający produkcję ciepła, energii elektrycznej i chłodu z biomasy rolniczej (słoma),
- opracowanie studiów wykonalności modernizacji ciepłowni węglowej z aplikacjami o finansowanie z programu NFOŚiGW – Ciepłownictwo powiatowe, zamiana paliwa węglowego na gaz, biomasę i RDF, łącznie z projektem fragmentu sieci cieplnej,
- modernizacja ciepłowni węglowej z uwzględnieniem gazu i biomasy,
- zastąpienie jednostek węglowych nowymi jednostkami gazowymi, biomasą i RDF, budowa sieci cieplnej niezbędnej dla pełnej modernizacji źródeł,
- zastąpienie jednostek węglowych biomasą i RDF,
- innowacyjne rozwiązanie systemu ciepłowniczego 4. generacji z obniżeniem parametrów sieci ciepłowniczej, zastosowaniem pompy ciepła i kolektorów słonecznych.
Podsumowanie
Program ELENA jako program wspierający realizację planów dotyczących modernizacji zakładów przynosi korzyści w postaci:
- możliwości pozyskania dofinansowania do 70% wartości działań przedinwestycyjnych poprzedzających modernizację źródeł ciepła w małych i średnich przedsiębiorstwach ciepłowniczych,
- spełnienia wymogów efektywnego systemu ciepłowniczego określonego w dyrektywie,
- spełnienia wymogów dotyczących emisyjności źródeł ciepła stawianych przez dyrektywę MCP,
- zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa na lokalnym rynku ciepła,
- ograniczenia wielkości emisji zanieczyszczeń do środowiska jak również wpływ na zmniejszenie zjawiska smogu i niskiej emisji, dostępu do wiedzy o istniejących programach finansowych, odpowiednich do planowanej inwestycji,
- pozyskania środków na wkład własny i wykorzystanie środków zewnętrznych na rozbudowę sieci ciepłowniczej,
- poszerzenia wiedzy na temat nowoczesnych i przyjaznych środowisku sposobów wytwarzania ciepła,
- porównania obecnych i przyszłych kosztów eksploatowanych źródeł energii.
Mając na uwadze brak kapitału własnego na niezbędne inwestycje, brak dobrego rozeznania w sprawie wyboru optymalnego rozwiązania technicznego, rosnące opłaty za emisję CO2, zmienność przepisów i regulacji prawnych, małe i średnie przedsiębiorstwa ciepłownicze powinny: korzystać z pomocy wyspecjalizowanych firm doradczych, unikać doraźnych, tymczasowych rozwiązań przynoszących chwilowy efekt.
Natomiast organizacje zrzeszające i reprezentujące małe i średnie przedsiębiorstwa ciepłownicze powinny: docierać z informacją o zagrożeniach i stanie rzeczywistym polskiego ciepłownictwa do decydentów (Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej), organizować konferencje, sympozja, webinaria i dzielić się wiedzą i doświadczeniami z przedsiębiorstwami ciepłowniczymi.
Polska jako kraj powinna możliwie szybko przedstawić plan dla ciepłownictwa związany z rewolucją techniczną, którą wymusza wdrożenie pakietu klimatycznego „Fit for 55”.
Artykuł powstał przy współpracy z Krajową Agencją Poszanowania Energii S.A. W artykule opisany został program wsparcia przeznaczony na modernizację małych i średnich źródeł ciepła. Przedstawiono genezę powstania programu, beneficjentów projektu, scharakteryzowano najistotniejsze usługi zrealizowane w ramach zawartych umów. Pokazano również obserwacje KAPE zanotowane w trakcie trwania projektu.
Chcesz wiedzieć więcej? Dlatego czytaj Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:
Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
