W kwietniu opublikowano analizę dotyczącą wprowadzenia i upowszechnienia energetyki jądrowej w Polsce, która przedstawia obecny stan przygotowań do budowy reaktorów. Raport wymienia również działania, jakie były podejmowane dotychczas oraz plany na przyszłość.

Raport „Jak zaszczepić atom w Polsce?” powstał przy współpracy Baker Mckenzie oraz Polityki Insight. W publikacji omówiono uwarunkowania rozwoju energetyki atomowej w Polsce w pięciu wymiarach: technologicznym, ekonomicznym, prawnym, środowiskowym i społecznym.

Jak zaszczepić atom w Polsce?

Rozwój energetyki jądrowej to jeden ze strategicznych kierunków i celów polskiej polityki energetycznej. Wdrożenie atomu wydaje się dziś niezbędne, aby Polska uniknęła luki podażowej energii elektrycznej i zrealizowała europejskie cele klimatyczne. Dynamiczny rozwój atomu jest już możliwy. Jednak ze względu na sytuację na arenie międzynarodowej, jak i aspekty ekonomiczno-gospodarcze, działania muszą ulec przyspieszeniu.

Budowa dwóch elektrowni jądrowych o mocy 6-9 GW zmniejszy ryzyko deficytu mocy w Polsce. Pełne bezpieczeństwo energetyczne może zostać osiągnięte, ale dopiero poprzez zwiększenie liczby inwestycji w reaktory – zarówno konwencjonalne, jak i w SMR-y. Aby do tego doszło, konieczne są działania w obszarze ekonomicznym, prawnym, społecznym, edukacyjnym i środowiskowym.

Czytaj również: PGE i ZE PAK zbudują elektrownię jądrową w Pątnowie

Wsparcie finansowe państwa

Niezbędne przy budowie elektrowni jądrowych jest również wsparcie finansowe państwa. Realizacja większości zaplanowanych i zadeklarowanych projektów wymaga systemowej zmiany podejścia w zakresie pomocy publicznej i strukturalnego wsparcia agencji rządowych. W krótkiej perspektywie budowa pierwszych konwencjonalnych reaktorów może zostać zabezpieczona kontraktem różnicowym lub oparta na Modelu SaHo.

Brak wykwalifikowanej kadry

Istotną przeszkodą w budowie elektrowni jądrowych jest brak odpowiednio licznych i wykwalifikowanych kadr. W perspektywie kilku lat Polsce, a szczególnie administracji publicznej, grozi niedobór pracowników przeszkolonych do przeprowadzenia i nadzorowania projektu budowy reaktorów. Grozi to opóźnieniami przy wydawaniu zgód na budowę reaktorów, a co za tym idzie – wydłużonym czasem realizacji inwestycji i wzrostem ryzyka dla inwestorów. Natychmiastowe zwiększenie nakładów na kształcenie kadr z obszaru energetyki jądrowej jest więc konieczne. 

Czytaj również: Najważniejsze wyzwania transformacji energetycznej w Polsce

Regulacje prawne

Obowiązujące regulacje prawne, przy uwzględnieniu uchwalonych w 2023 r. zmian w przepisach, w dużej mierze odpowiadają potrzebom wynikającym z inwestycji przewidzianych w Programie Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ). Rozwój atomu w Polsce wymaga jednak modyfikacji poszczególnych obszarów prawa oraz tworzenia nowych przepisów.

Przykładowo, zapowiadany rozwój SMR-ów może wiązać się z koniecznością dokonania w ustawodawstwie rozróżnienia wymagań prawnych wobec reaktorów według ich mocy lub nawet objęcia tej technologii odrębną specustawą.

Bierzmy przykład z Unii Europejskiej

Doświadczenia Unii Europejskiej z kilku dekad eksploatacji reaktorów powinny być dla Polski cenną lekcją. Opierając się na nich, można z odpowiednim wyprzedzeniem zidentyfikować obszary w prawie, których potrzeba uregulowania zazwyczaj ujawnia się na późniejszych etapach budowy lub eksploatacji reaktorów. Mogą to być chociażby przepisy związane z wypalonym paliwem jądrowym i jego unieszkodliwianiem lub przetwarzaniem.

Jednak najprawdopodobniej zmian w przepisach będzie można się spodziewać w toku realizacji poszczególnych inwestycji. Dopiero wtedy okaże się tak naprawdę, na ile efektywne są aktualnie obowiązujące rozwiązania regulujące rozwój elektrowni jądrowych w Polsce.

Czytaj również: Atom w UE przestanie być uważany za odnawialne źródło energii?

Niestabilne społeczne poparcie

Społeczne poparcie dla budowy elektrowni jądrowych w Polsce, choć aktualnie wysokie, jest raczej niestabilne i zależy od zewnętrznych uwarunkowań. Awarie reaktorów czy katastrofy naturalne związane z zarządzaniem odpadami promieniotwórczymi mogą spowodować wzrost liczby przeciwników budowy reaktorów. Rodzi to też ryzyko wzrostu podatności Polaków na głosy wzywające do rezygnacji z takiej inwestycji wbrew przesłankom merytorycznym.

Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!

źródło: Polityka Insight