Biometan – inwestycja w przyszłość

Produkcja biometanu to strategiczny kierunek rozwoju dla Polski, który niesie ze sobą liczne korzyści. Dekarbonizacja gospodarki, zrównoważone rolnictwo oraz budowa bezpieczeństwa energetycznego – to trzy główne filary, na których opiera się jego potencjał. Wykorzystanie tego odnawialnego źródła energii może nie tylko przyczynić się do osiągnięcia celów klimatycznych. Może również wspierać rozwój gospodarczy i społeczny kraju.

Biometan to doskonała alternatywa dla gazu ziemnego. Jest prosty do magazynowania i wdrażania w całym systemie energetycznym, przy wykorzystaniu już istniejącej infrastruktury gazowej oraz dostępnych technologii. W postaci skroplonej stanowi także świetny zamiennik dla LNG, a więc może służyć jako paliwo dla różnych gałęzi transportu. Biometan to inwestycja w przyszłość, która zdecydowanie zasługuje na naszą uwagę.

Biometan – niewykorzystany potencjał

Według wyliczeń niezależnych ekspertów w dziedzinie energetyki z Det Norske Veritas, Polska jest jednym z krajów o największym potencjale w Unii Europejskiej, wynoszącym nawet 3,8 mld m3 rocznie w 2030 r. Przy czym krajowe plany zakładają jedynie 0,5 mld m3.

Do ogromnego potencjału Polski jako producenta biogazu zalicza się przede wszystkim wysokie zapotrzebowanie na gaz ziemny, jedną z najbardziej rozbudowanych sieci dystrybucyjnych i przesyłowych w UE, wysoką liczbę gospodarstw rolnych oraz rozwinięty sektor transportu – w Polsce znajduje się największy europejski park pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) powyżej 3,5 t.

Jednak, pomimo ogromnych możliwości, polski rynek biometanu nie rozwija się na miarę swojego potencjału.

Realizacja celów klimatycznych

Polska jako członek Unii Europejskiej, zobowiązała się do realizacji ambitnych celów klimatycznych – do 2030 r. planujemy odejście od węgla, a do 2050 r. osiągnięcie neutralności klimatycznej. Bez zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii (w tym biogazu i biometanu) w krajowym miksie energetycznym osiągnięcie tych celów nie będzie możliwe. Szacuje się, że wzrost wykorzystania zielonych gazów może pozwolić ograniczyć światowe emisje gazów cieplarnianych nawet o 13%.

Stojąc w obliczu katastrofy klimatycznej nie możemy sobie pozwolić na zlekceważenie takiej szansy.

Produkcja biometanu wpisuje się także w model gospodarki o obiegu zamkniętym, gdzie odpady organiczne, m.in. pochodzenia rolnego, z przetwórstwa warzywnego i owocowego, mlecznego, mięsnego i rybnego, z gospodarstw domowych oraz osadów ściekowych, są przekształcane w wartościowy produkt energetyczny. Dzięki temu zmniejsza się ilość odpadów trafiających na składowiska, co przyczynia się do redukcji emisji metanu (gazu cieplarnianego znacznie bardziej szkodliwego niż CO2), zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych.

Obecnie największy potencjał rozwojowy, w kontekście ograniczenia emisyjności gospodarki, dostrzegany jest w substratach pochodzących z produkcji rolnej, odpadów komunalnych oraz osadów ściekowych. Ich emisyjność w niektórych przypadkach może mieć nawet ujemne wartości, co oznacza, że dla klimatu zdecydowanie korzystniejsze będzie ich wykorzystane do produkcji zielonego paliwa, niż składowanie.

Bezpieczeństwo energetyczne

Znacząca rola biometanu jako paliwa przyszłości wyróżniona została także przez Komisję Europejską w związku z wydarzeniami geopolitycznymi i gospodarczymi. Opracowany w 2022 r. plan REPowerEU, uwzględnia zwiększony do 35 mld m3 rocznie w 2030 r. cel produkcji biometanu, czyli dwukrotnie więcej niż zakładała strategia „Fit for 55”.

Agresja Rosji na Ukrainę oraz związana z nią sytuacja geopolityczna istotnie wpłynęła na przyspieszenie dywersyfikacji źródeł energii, a w szczególności gazu ziemnego, którego znaczne ilości importowane były dotychczas z Rosji. Tym samym wzrosła rola biometanu, który z powodzeniem może zastąpić sporą część zapotrzebowania na ten surowiec (szacuje się, że nawet 40%). W kontekście geopolitycznych napięć, posiadanie własnych, odnawialnych źródeł energii jest kluczowe dla bezpieczeństwa energetycznego zarówno UE, jak i naszego kraju.

Zrównoważone rolnictwo

Rozwój biometanowni stanowi także integralną część zrównoważonego rolnictwa, które jest kluczowe dla zapewnienia długoterminowego zdrowia i dobrobytu zarówno ludzi, jak i środowiska. Dzięki przekształceniu odpadów rolniczych takich jak obornik, gnojowica i resztki roślinne w procesie fermentacji beztlenowej, redukujemy emisje metanu i dwutlenku węgla, które normalnie wydobywałyby się z tych odpadów podczas ich naturalnego rozkładu lub spalania.

Uzyskany w tym procesie poferment jest z kolei bogatym źródłem składników odżywczych i może być używany jako nawóz organiczny. W przeciwieństwie do surowego obornika, ma on stabilniejszą formę azotu, co zmniejsza ryzyko zanieczyszczenia wód gruntowych i powierzchniowych. Ponadto używanie pofermentu jako nawozu korzystnie wpływa na strukturę gleby, zwiększa jej pojemność wodną i wspiera rozwój mikroorganizmów glebowych, co z kolei przekłada się na dobre i zdrowe plony.

Dzięki ograniczeniu zapotrzebowania na syntetyczne nawozy i pestycydy, których produkcja jest energochłonna i generuje znaczące ilości gazów cieplarnianych, zmniejsza się ślad węglowy rolnictwa. Wykorzystanie lokalnych odpadów organicznych do produkcji biogazu redukuje również potrzebę transportowania tych odpadów na duże odległości, co w następstwie obniża emisje związane z transportem.

Atrakcyjna i strategiczna opcja

Produkcja biometanu w Polsce to inwestycja, która przynosi liczne korzyści ekologiczne, gospodarcze i społeczne. Dekarbonizacja gospodarki, zrównoważone rolnictwo oraz budowa bezpieczeństwa energetycznego to kluczowe aspekty sprawiające, że biometan jest atrakcyjną i strategiczną opcją dla Polski. Dzięki jego wykorzystaniu, Polska może osiągnąć cele klimatyczne, wspierać rozwój lokalnych społeczności i zapewnić stabilność energetyczną na długie lata.

Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj naszą Akademię Inwestora Biometanowego:

Tekst: Agnieszka Stangreciak, Piotr Zacharski
Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy.