Magazyn Biomasa Aktualności Radioaktywne zrębki i popiół – nowe wyzwanie dla polskich ciepłowni

Radioaktywne zrębki i popiół – nowe wyzwanie dla polskich ciepłowni

Przez

7 lutego 2022

Na świecie coraz więcej biomasy drzewnej wykorzystuje się do produkcji zielonej energii. Surowiec pozyskiwany jest w wielu krajach – także tych, które zostały poważnie dotknięte zanieczyszczeniem radioaktywnym. Czy radioaktywne drewno i popiół są realnym problemem dla producentów energii i ciepła z biomasy?

Reklama

Zapisz się na konferencję Biomasa w Ciepłownictwie 2022

Promieniotwórczość właściwa drewna nie przekracza ustawowych norm użytkowania materiałów, z wyjątkiem drzew rosnących na obszarach odizolowanych. Jednak globalne skażenie radioaktywne gleby ma wpływ także na drewno i może tworzyć podwyższone stężenia sztucznych izotopów w popiele. I choć nie jest to powszechny problem producenta „zielonego” ciepła, to odpowiedzialność za zanieczyszczenie środowiska, postępowanie z odpadami promieniotwórczymi i bezpieczeństwo pracowników wymaga zwiększonego zaangażowania w zrównoważony rozwój firmy i konieczność kontrolowania tego procesu.

Radioaktywne drewno – przepisy i rekomendacje

W 2010 roku Litewskie Centrum Ochrony Radiologicznej napotkało problem radioaktywnego drewna i popiołów. Szczegółowe badania przeprowadzone na Litwie doprowadziły do wydania aktu prawnego zakazującego stosowania drewna, jeśli jego radioaktywność właściwa dla Cs-137 przekracza 30 Bq/kg (w drewnie o naturalnej wilgotności). W 2021 r. na podstawie badań uwzględniających nowoczesne urządzenia filtrujące powietrze oraz stosunek popiołu lekkiego do ciężkiego w ciepłowni, łotewskie rozporządzenie ustaliło próg 10 Bq/kg w suchym drewnie. Polska pozostaje jednym z ostatnich państw, gdzie brak jest przepisów regulujących poziomy radioaktywnych zanieczyszczeń zrębków drzewnych i popiołów.

Na ten problem zwracają uwagę duże firmy, m.in. duńska ciepłownia HOFOR, główny dostawca ciepła do Kopenhagi, która od dostawców surowca żąda limitu 5 Bq/kg w suchym drewnie na zrębki i 3 Bq/kg na drewno z naturalną zawartością wilgoci.

Więcej o rozwiązaniu Dozimetrs

Także największy producent ciepła na Łotwie wymaga, aby poziom zanieczyszczenia w zrębkach drzewnych o naturalnej wilgotności wynosił 1 Bq/kg. Poziom ten, biorąc pod uwagę efektywność spalania, gwarantuje ponowne wykorzystanie popiołów do produkcji nawozów rolniczych, materiałów budowlanych itp.

W 2018 r. na Łotwie wystąpił problem podwyższonej radioaktywności popiołów. To skłoniło władze i naukowców do opracowania szczegółowych wytycznych dla bezpieczeństwa radiologicznego:

Kontrola zrębków tak, aby odpowiedzialność za dostarczone produkty spoczywała na sprzedawcy, ponieważ za popiół odpowiada wytwórca ciepła;
Proces kontrolowania surowca nie może zakłócać pracy ciepłowni;
Konieczne jest stworzenie technologii, której ufają także dostawcy zrębków drzewnych.

Bezkonkurencyjna technologia

Dotychczasowe rozwiązania okazały się nieskuteczne w wypełnianiu powyższych rekomendacji. Bramki kontroli promieniowania, zarówno na zewnętrznej granicy państwa, jak i w samej ciepłowni, nie zapewniały niezbędnego poziomu bezpieczeństwa.

Jak zarobić na produkcji pelletu?

Ręczne mierniki promieniowania były bezużyteczne – nie tylko przy pomiarach zrębków drzewnych, ale także popiołu (wiele fałszywych alarmów w popiele). Ręczne spektrometry mogły wykryć obecność Cs-137, jednak nie dawały pełnego obrazu poziomu zanieczyszczenia. Wyniki laboratoryjne dostarczają dokładne dane, niemniej jednak czas przetwarzania próbek jest zbyt długi. Łotewskiej firmie Dozimetrs udało się opracować rozwiązanie zapewniające pełną ochronę przed radioaktywnym zanieczyszczeniem biomasy drzewnej w instalacji grzewczej, spełniając tym samym wszystkie powyższe wymagania. Stworzyliśmy bezkonkurencyjną technologię.

Pewne jest, że w niedalekiej przyszłości wymagania dotyczące ograniczenia zanieczyszczenia powietrza i wykorzystania popiołu drzewnego jako surowca technologicznego staną się bardziej rygorystyczne. Instalując lepsze urządzenia do filtrowania emisji uzyskamy popioły o znacznie większej radioaktywności właściwej, które nie będą miały zastosowania w nawozach rolniczych, jako dodatek do nawierzchni drogowych itp.