11 kwietnia 2024 r. na szczeblu UE przyjęto kolejne regulacje prawne wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazów odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru. Podkreślono w nich ważną rolę biometanu. Ma się on przyczynić do realizacji unijnych celów klimatycznych wskazanych w strategii Europejski Zielony Ład. Należy mieć na uwadze, że przyjaznym dla środowiska jest tzw. zrównoważony biometan.
Certyfikacja i gwarancje pochodzenia to instrumenty, które zostały uregulowane w przepisach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (dalej „dyrektywa RED II”). Warto pamiętać, że każdy z przedstawionych instrumentów pełni inną rolę i nie są to mechanizmy tożsame.
Zrównoważony biometan, czyli o certyfikacji
Biometan jako paliwo odnawialne pochodzenia niebiologicznego (RFNBO) jest poddany obowiązkowej certyfikacji, której celem jest wykazanie spełnienia kryteriów zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Certyfikacja uwzględnia cały cykl życia biometanu: począwszy od produkcji, aż do indywidualnego punktu dostawy, w tym wszystkich etapów pośrednich w całym łańcuchu dostaw.
Proces ten pozwala nabywcom biometanu na niezależną i jednolitą weryfikację m.in. redukcji emisji GHG. Certyfikacja jest jednocześnie potwierdzeniem realizacji strategii ESG przez przedsiębiorstwa zajmujące się m.in. wytwarzaniem biometanu. Brak przeprowadzenia procesu certyfikacji dyskwalifikuje uznanie biometanu jako przyjaznego dla środowiska i realizującego cele ESG.
Kluczowymi aktami prawnymi przyjętymi na podstawie dyrektywy RED II dla oceny spełnienia przywołanych kryteriów są: rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1184 z 10 lutego 2023 oraz rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1185 z 10 lutego 2023. Kilka programów certyfikacji uwzględnia również dodatkowe aspekty zrównoważonego rozwoju, takie jak ochrona gleby, wody, powietrza i kryteria społeczne. Certyfikacji dokonują jednostki certyfikujące, które są akredytowane przez krajową jednostkę akredytującą.
W Polsce funkcjonuje dobrowolny system certyfikacji „KZR INiG” zatwierdzony decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2018/1984 z 13 grudnia 2018 r., aby weryfikacja zgodności z kryteriami zrównoważonego rozwoju odbywała się w sposób zharmonizowany w całej UE. Jest jednym z 15 obowiązujących dobrowolnych systemów certyfikacji, które są uznawane w całej UE, co prowadzi do harmonizacji kryteriów dla sprawnego funkcjonowania wewnętrznego rynku energii.
Odnawialny biometan, czyli o gwarancjach pochodzenia
Gwarancje pochodzenia biometanu mają postać elektronicznego dokumentu potwierdzającego odbiorcy końcowemu dokonującego zakup biometanu na własne potrzeby, że określona część lub ilość energii została wyprodukowana ze źródeł odnawialnych.
Z gwarancji pochodzenia nie wynikają żadne prawa majątkowe. Dla wytwórców gwarancje pochodzenia są cennym dodatkiem do komunikacji i budowy wizerunku nowoczesnego i społecznie odpowiedzialnego przedsiębiorstwa.
Gwarancje pochodzenia dla biometanu zostały uregulowane w art. 19 dyrektywy RED II. Artykuł ten znacznie rozszerzył zakres przedmiotowy gwarancji pochodzenia stosowanych do tej pory dla odnawialnej energii elektrycznej na gaz ze źródeł odnawialnych.
Transpozycję regulacji do krajowego porządku prawnego dokonano nowelizacją ustawy o OZE. Regulacje o gwarancji pochodzenia dla biometanu zawarte w art. 120-125 ustawy o OZE weszły w życie 1 stycznia 2024 roku.
Gwarancja pochodzenia jest wydawana dla biometanu wprowadzonego do sieci gazowej, do której jest przyłączony co najmniej jeden odbiorca inny niż podmiot wytwarzający biometan oraz jeśli jest wprowadzany do środka transportu innego niż sieci gazowe lub do instalacji służącej do tankowania pojazdów silnikowych biometanem. Zostaje udzielona na pisemny wniosek wytwórcy biometanu, który składa się do operatora systemu dystrybucyjnego gazowego lub operatora systemu przesyłowego gazowego, na których obszarze działania została przyłączona instalacja odnawialnego źródła energii i do których sieci został wprowadzony biometan.
Zarejestruj się na Kongres Biogazu
Wytwarzanie i transport
W przypadku wytworzenia i transportu biometanu środkami transportu innymi niż sieci gazowe lub wykorzystania biometanu do tankowania pojazdów silnikowych bez konieczności jego transportu, wniosek składa się do jednostki akredytowanej. Musi on zostać złożony w terminie 30 dni od dnia zakończenia wytwarzania objętej tym wnioskiem ilości. Prezes URE wydaje gwarancję pochodzenia w terminie 30 dni od dnia przekazania kompletnego wniosku przez operatorów lub jednostkę akredytowaną.
Gwarancja pochodzenia jest ważna przez 12 miesięcy od dnia zakończenia wytwarzania biometanu w instalacji OZE objętych wnioskiem o wydanie gwarancji pochodzenia. Umorzenie gwarancji pochodzenia następuje w okresie 18 miesięcy od dnia zakończenia wytwarzania biometanu, brak umorzenia powoduje ich wygaśnięcie w rejestrze gwarancji pochodzenia prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii w Warszawie.
Gwarancja pochodzenia może być przenoszona przez jednego posiadacza na innego. Sprzedana osobno przez producenta, nie powinna być okazywana lub sprzedawana odbiorcy końcowemu jako biometan ze źródeł odnawialnych. Konwersja energetyczna biometanu powoduje umorzenie dotychczasowej gwarancji pochodzenia wydanego dla tego biometanu.
Uznanie gwarancji pochodzenia
W celu stosowania spójnego sposobu udowodnienia odbiorcom końcowym pochodzenia odnawialnego biometanu oraz ułatwienia rozwoju handlu transgranicznego takim gazem, Prezes URE, na pisemny wniosek podmiotu, uznaje gwarancję pochodzenia wydaną m.in. w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Prezes URE może odmówić uznania gwarancji pochodzenia, gdy wystąpią uzasadnione wątpliwości co do jej autentyczności lub wiarygodności.
Certyfikacja i gwarancje pochodzenia bez wątpienia są instrumentami pozwalającymi stwierdzić, że zielony biometan jest odnawialny i spełnia kryteria zrównoważonego. Certyfikacja pozwala na realizowanie obowiązków raportowych ESG przez przedsiębiorców, a gwarancje pochodzenia pełnią funkcję informacyjną dla odbiorcy i wizerunkową dla wytwórcy. Gwarancje pochodzenia dają odbiorcy końcowemu wybór źródła energii, z którego chce korzystać. W Polsce rynek zielonego biometanu jest w początkowej fazie rozwoju, nie powstała jeszcze żadna biometanownia, w związku z tym polscy wytwórcy z pewnością dopiero zaczną interesować się procedurą certyfikacji prowadzoną przez jednostki akredytowane oraz procesem wydawania gwarancji pochodzenia przez Prezesa URE w najbliższych latach. Warto wskazać, że w Polsce Instytut Nafty i Gazu do tej pory wydał jeden certyfikat dla wytwórcy z Czech. Sukcesywny rozwój rynku biometanu niewątpliwie pozwoli na poszerzenie skali procesu certyfikacji.
Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj Magazyn Biomasa:
Tekst:
dr Magdalena Porzeżyńska, radca prawny
Agnieszka Górka, Prawnik
Kancelaria Brysiewicz, Bokina i Wspólnicy
Zdjęcie: Shutterstock
PRZYPISY:
- Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1184 z dnia 10 lutego 2023 roku uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 przez ustanowienie unijnej metodyki określającej szczegółowe zasady produkcji odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego.
- Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1185 z dnia 10 lutego 2023 roku uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 poprzez ustanowienie minimalnego progu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w przypadku pochodzących z recyklingu paliw węglowych oraz poprzez określenie metodyki oceny ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, uzyskanego dzięki odnawialnym ciekłym i gazowym paliwom transportowym pochodzenia niebiologicznego oraz pochodzącym z recyklingu paliwom węglowym.
- Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (znana pod symbolem projektu UC99).
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
