Ukraina może być ważnym partnerem wypełnienia zielonych celów Unii Europejskiej. Potencjał tego kraju w zakresie produkcji biometanu, według szefa Ukraińskiego Stowarzyszenia Bioenergetycznego, może wynosić nawet 22 mld m3 rocznie. Z kolei plan RePowerUE zakłada, że do 2030 r. na kontynencie będzie wykorzystywane 35 mld m3 tego zielonego gazu.
O potencjale tej współpracy informuje raport opublikowany przez Forum Energii pt. „Harvesting Green Energy: The Potential of Ukraine-EU Biomethane Cooperation”.
Ukraina idzie naprzód
Od momentu uruchomienia pierwszej biometanowni w Ukrainie, tamtejszy rynek stale rośnie. Instalacja ruszyła wiosną 2023 r., a kolejne już powstały lub są na etapie budowy. Zmieniło się także prawo, otwierając kraj na eksport biometanu.
Mimo tego, że ukraiński sektor wystartował z rozpędem, dalszy rozwój ograniczają pewne trudności. Jedyną drogą do uzyskania opłacalności inwestycji jest eksport. W kraju nie ma systemu wsparcia, a ceny gazu ziemnego są bardziej przystępne dla konsumentów, przez co biometan nie znajduje odbiorców w kraju. Ponadto samo działanie w warunkach wojennych jest ogromnie trudne. Instalacje biometanowe kosztują miliony euro, a w kraju ogarniętym konfliktem zbrojnym nie ma możliwości ich ubezpieczenia. Nad inwestorami ciąży widmo niepewności politycznej, związanej z dostępnością personelu i ogólną sytuacją ekonomiczną.
– Skomplikowane procedury biurokratyczne, wysokie wymogi jakościowe, brak jasnej strategii działania i niejednoznaczna polityka UE w zakresie importu powodują utrudnienia w rozwijaniu eksportu biometanu do potencjalnych krajów partnerskich – czytamy w raporcie Forum Energii.
Zgodnie z niedawnym studium wykonalności UABIO, projekt biometanowni na Ukrainie o wydajności 10 mln m3 rocznie, przy LCOE około 50 euro/MWh i potencjalnej szczytowej cenie sprzedaży 90 euro/MWh w UE osiągnąłby atrakcyjny okres zwrotu wynoszący 3,6 roku i wewnętrzną stopę zwrotu (IRR) na poziomie 28%.
Czy import biometanu jest wykonalny?
Obecnie ukraiński biometan jest bardzo konkurencyjny cenowo. Na rynku europejskim niewiele różni się od gazu ziemnego. Ta różnica jest jednak na tyle marginalna, że wszelkie wahania w kosztach ETS i cenach gazu mogą spowodować zmiany tego układu.
W 2022 r. w UE wyprodukowano 3,5 mld m3 biometanu, a planowane jest, by do końca dekady ta produkcja wzrosła dziesięciokrotnie. Choć jest to najszybciej rosnący rynek na świecie, to nadal jest dopiero na początkowym etapie rozwoju. Ponadto poszczególne kraje członkowskie są bardzo zróżnicowane w zakresie ilości instalacji biometanowych. Warto też zauważyć, że obecny poziom wytwarzania pokryłby zaledwie 1% rocznego zapotrzebowania na gaz, które w 2022 r. wyniosło 362,6 mld m3.
Już teraz wiadomo, że osiągnięcie celów w ramach RePowerUE ma małe szanse na powodzenie. Według różnych opracowań może dojść do sytuacji, gdy zabraknie od 15 do 24 mld m3 rocznie.
Jeśli Ukraina rozpocznie eksport biometanu do UE, to możliwe, że uzyska przychody na poziomie 0,6 mld euro rocznie do 2030 r. i 10,5 mld euro rocznie do 2050 r. przy założeniu, że rozwinie swój potencjał w pełni. Aby rzeczywiście możliwy był obrót tym gazem, konieczne będzie wprowadzenie certyfikacji.
Czytaj też: Ustawa o OZE z nowelizacją. Sporo miejsca poświęcono biometanowi
Transport biometanu wymagałby od ukraińskich producentów posiadania kosztownych systemów do sprężania gazu, dlatego przewiduje się, że w początkowej fazie będzie się to odbywać za pomocą sieci dystrybucyjnych. Przekierowanie biometanu do sieci przesyłowych wymagałoby zmiany ciśnienia gazu. Z tego powodu eksport biometanu do UE będzie działał jako transakcje typu swap w oparciu o podejście bilansu masowego. Lokalnie produkowany biometan zostanie zużyty w lokalnych klastrach, podczas gdy równoważna ilość gazu ziemnego będzie przesyłana rurociągami magistralnymi i sprzedawana do UE.
Potencjalnie obrót biometanem może odbywać się także dzięki rozbudowanym magazynom, którymi dysponuje Ukraina. To przy nich budowane byłyby punkty wtrysku biometanu do wysokociśnieniowych gazociągów przesyłowych. Alternatywą jest także technologia wtrysku zwrotnego, która pozwala na zatłoczenie gazu z sieci niskociśnieniowej do wysokociśnieniowej bez bezpośredniego połączenia.
Pełna treść raportu dostępna jest na stronie internetowej Forum Energii.
Rynek biogazu i biometanu. Czytaj za darmo w internecie!
Zdjęcie: Archiwum Magazynu Biomasa
Źródło: Forum Energii
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
