13-14 października 2022 w Warszawie spotkali się przedstawiciele sektora ciepłowniczego, energetycznego, odpadowego i biomasowego. Rozmawiali nie tylko o biomasie, ale także o paliwach alternatywnych i innych rozwiązaniach dla ciepłownictwa. Mimo niesprzyjających okoliczności, szanse na zazielenienie sektora wciąż istnieją.

IV Konferencja Biomasa i paliwa alternatywne w ciepłownictwie

Czwarta edycja konferencji Biomasa i paliwa alternatywne w ciepłownictwie zgromadziła zarówno przedstawicieli polskich firm i instytucji, jak i gości z zagranicy. Podczas dwudniowej konferencji uczestnicy dyskutowali o kondycji branży i perspektywach rozwoju. Program wydarzenia podzielony był na 3 sesje tematyczne. W pierwszym bloku prelegenci szukali odpowiedzi na pytanie czy biomasa jest receptą na kryzys w polskim systemie ciepłowniczym.

„Biomasa pozwoli na zazielenienie ciepła”

Pierwszym prelegentem sesji inauguracyjnej był Arkadiusz Szymański z PGE Energia Ciepła S.A., który podjął temat dekarbonizacji ciepłownictwa systemowego w Polsce w świetle pakietu Fit for 55. Przewodniczący Zespołu Roboczego PTEZ przeanalizował kosztowe i techniczne możliwości realizacji transformacji ciepłownictwa systemowego w kontekście pakietu Fit for 55, podkreślając odmienne uwarunkowania Polski. Jednocześnie Arkadiusz Szymański zaakcentował istotną rolę biomasy w tym procesie.

„Biomasa to to jedyna możliwość zastosowania wielkoskalowej technologii, która pozwoli na zazielenienie ciepła w dużych instalacjach” – powiedział w podsumowaniu, przedstawiając jednocześnie kroki, jakie należałoby podjąć, by urealnić cele Fit for 55.

Według Artura Szymańskiego niezbędne jest przyjęcie korekt legislacyjnych, wśród których wymienił m.in. przesunięcie terminu wejścia w życie dodatkowego kryterium EPS 270 dla wysokosprawnej kogeneracji do 2030 roku. Jednocześnie ekspert zwrócił uwagę, że dla usunięcia barier dotyczących rozwoju biomasy jest nowy dedykowany system wsparcia, przygotowywany przez zespół roboczy ds. biomasy przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Szymański dodał, że pierwsze kierunkowe założenia tego systemu wsparcia powinny zostać przedstawione na początku grudnia br.

Ciepłownictwo – największe wyzwania

O doświadczeniach sektora ciepłowniczego dotyczących wykorzystania biomasy mówił Zbigniew Kidawa z Krajowej Agencji Poszanowania Energii. Wymienił on największe wyzwania stojące przed ciepłownictwem w Polsce. Wśród nich nich: uzyskanie statusu efektywnego systemu energetycznego, dyrektywy MCP, IED określające normy emisyjności, system ETS i Europejski Zielony Ład.

Odpowiedzią na problemy szczególnie małych i średnich przedsiębiorstw energetyki cieplnej jest inicjatywa pod nazwą ELENA. To program, który jest instrumentem dla wsparcia inwestycji w efektywność energetyczną dla budynków mieszkalnych. Analizując źródła ciepła w ramach studiów wykonalności wykonalności Zbigniew Kidawa wymienił całe spektrum dostępnych paliw, w tym biomasę, paliwa odpadowe, inne niż biomasa OZE, instalacje termicznego przekształcania odpadów. Biorąc pod uwagę inwestycje przygotowywane i realizowane przy współpracy KAPE, w przeprowadzonych inwestycjach najpopularniejsze były wodne kotły biomasowe.

Jednocześnie ekspert przywołał założenia rządowej „Strategii dla ciepłownictwa do 2030 z perspektywą do 2040” podkreślając, że w hierarchii źródeł ciepła biomasa jest wymieniona na czwartym miejscu.

„Rok 2022 jest w zasadzie stracony jeśli chodzi o inwestycje w ciepłownictwie, co jest niezwykle bolesne” – powiedział Kidawa na zakończenie swojej prezentacji.

Ciepłownia przyszłości

O tym, że przyszłość należy do OZE przekonywał dr Kamil Kwiatkowski z Euros Energy, który zaprezentował wykład pt: Między ciepłownią a elektrociepłownią przyszłości, czyli zastosowania pomp ciepła w transformacji energetycznej. Dr Kwiatkowski opowiedział o projekcie Ciepłownia przyszłości, która maksymalnie wykorzystuje lokalnie dostępne odnawialne źródła energii i zapewnia niemal całkowitą dekarbonizację i osiągnięcie neutralności klimatycznej, dzięki zastosowaniu instalacji zapewniającej aż 90% OZE. Sercem ciepłowni przyszłości są pompy ciepła. Dr Kwiatkowski, przedstawiając kilka przykładów, przekonywał, że to jedyne dostępne dla ciepłownictwa rozwiązanie.

„Centralną rolę w transformacji energetycznej pełnią pompy ciepła” – mówił Kamil Kwiatkowski prezentując projekt realizowany w Lidzbarku Warmińskim na terenie Veolii. – „Nie ma OZE bez pomp ciepła”– podsumował swoje wystąpienie przedstawiciel Euros Energy.

Finansowanie inwestycji w energetyce było tematem prelekcji podsumowującej pierwszą sesję tematyczną. O źródłach finansowania oraz programach, które zostaną uruchomione dla celów obejmujących dekarbonizację, kogenerację i OZE mówił Łukasz Bartkiewicz z Metropolis Doradztwo Gospodarcze – Partner konferencji.

Technologie i trendy

Drugą sesję tematyczną dotyczącą technologii i trendów w ciepłownictwie otworzyła prelekcja Krzysztofa Jarosza z Sanockiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej, który opowiedział o inwestycji obejmującej modernizację ciepłowni Kiczury w Sanoku. Kocioł na biomasę będzie stanowił podstawowe źródło produkcji ciepła w istniejącym systemie ciepłowniczym.

„Blisko połowa z kilku tysiącach sanockich mieszkań będzie ogrzewana dzięki OZE” – podsumował Krzysztof Jarosz.

O doświadczeniach firmy Getec Zielona Energia opowiedział Grzegorz Serwatka, prezentując prelekcję pt: Energia jako usługa. Pozabilansowe finansowanie inwestycji energetycznych, który podczas wykładu opierał się na bogatym doświadczeniu firmy wynikającym z realizacji wielu projektów w różnych segmentach przemysłu.

Jako alternatywny model działalności instalacji ciepłowniczych i kogeneracyjnych Tymoteusz Mądry z Aspiratio Consulting przedstawił spółdzielnie energetyczne, które istnieją na całym świecie, a ich celem jest zmniejszenie kosztów energii ponoszonych przez spółdzielców. Priorytetem spółdzielni jest społeczne korzystanie z energii odnawialnej.

„Wpisują się tym samym w ruch energetyki obywatelskiej, którego celem jest, aby lokalne społeczności aktywnie uczestniczyły i odnosiły korzyści z transformacji energetycznej” – mówił Tymoteusz Mądry.

O roli magazynów ciepła w transformacji przedsiębiorstw ciepłowniczych z węgla do zeroemisyjnych OZE mówił Grzegorz Wiśniewski z Instytutu Energetyki Odnawialnej, który jest zdania, że taka transformacja jest jak najbardziej możliwa. Przedstawiciel IEO podkreślił, że obecnie w Polsce źródła zeroemisyjne w postaci energii ze słońca i wiatru mogą zapewnić 30-50% ciepła z OZE. Udział ten można zwiększać poprzez wykorzystanie biomasy i ciepła odpadowego.

„PEC-e są dosyć konserwatywne, ale także ciekawe nowych rozwiązań technologicznych. Kluczem do powodzenia transformacji ciepłownictwa z wykorzystaniem OZE i ciepła odpadowego jest rozwój magazynów ciepła” – podkreślił prezes IEO.

Partnerzy i sponsorzy:

Patroni honorowi i medialni:

Forum Liderów

Kolejny blok konferencji to Forum Liderów – debata panelowa z udziałem przedstawicieli spółek ciepłowniczych, ekspertów branżowych, dostawców biomasy i paliw alternatywnych. Jolanta Kamińska, redaktorka prowadząca „Magazynu Biomasa” do udziału w dyskusji zaprosiła Natalię Stradomską z Dalkia Polska, Dariusza Pachniewskiego z Hynfra Poland, Wojciecha Cichego z Sieci Badawczej Łukasiewicz, Grzegorza Serwatkę z Getec Zielona Energia oraz Jerzego Majchera z MJ Doradztwo Energetyczne.

– Wiele osób mówi o biomasie, nie wiedząc, co ma do końca na myśli, (…) a rodzajów biomasy mamy mnóstwo – rozpoczął panel Wojciech Cichy. – Energetycy najchętniej używają biomasy drzewnej, a przecież mamy spore zasoby innych rodzajów biomasy – kontynuował.

W związku z ograniczoną w tej chwili dostępnością biomasy drzewnej, która była do niedawna jeszcze sprowadzana z kierunków wschodnich, w naturalny sposób powinien nastąpić odwrót w stronę biomasy agro, która mogłaby uzupełnić biomasowy mix. Według Jerzego Majchera Polska ma olbrzymi potencjał w tym zakresie.

– Mamy potencjał 6 mln tylko w słomie. Mamy też oczywiście szereg innych roślin, których plony są porzucane i gniją na polach (…) Takim produktem ubocznym są kaczany z kukurydzy (…) Trudne, ale świetnie się z nich robi pellet. Więc trzeba przerabiać to na pellet – dowodził J. Majcher. – W ciągu 2-3 lat robiąc nasadzenia roślin energetycznie użytecznych (…) możemy mieć 30 mln ton z ziem będących odłogami (…) To równoważnik tego, co wydobywamy w Bełchatowie, a efekt ekologiczny zupełnie inny – dodał.

Unia Europejska przewiduje, że zużycie biomasy podwoi się do 2050 r. Jakie rozwiązania mogą sprzyjać rozwojowi biomasy w Polsce i jaka jest rola biomasy w przemyśle? Na te pytania odpowiadała Natalia Stradomska.

– W tej chwili mamy kilka projektów biomasowych dedykowanych dla przemysłu. Jak wiemy obecnie przemysł musi liczyć ślad węglowy, musi patrzeć na to czy energia, z której korzysta jest energią OZE – mówiła Natalia Stradomska.

Z tych też przyczyn, jak tłumaczyła N. Stardomska, a także w związku z kwestiami dotyczącymi dekarbonizacji i postępującego kryzysu energetycznego, przemysł przygląda się sektorowi OZE, w tym także rynkowi biomasy.

– Przemysł i sektor ciepłowniczy chcą się dekarbonizować. Klienci, z którymi rozmawiamy mówią wprost, że albo będą zieloni, zdekarbonizowani, albo za 5 lat nie będzie ich na rynku. Takie są trendy – mówił Grzegorz Serwatka. – Na potrzeby przemysłu odpowiadamy tak, że staramy się dawać wielość rozwiązań czyli biomasa, gaz plus opcja biometan, pompa ciepła, fotowoltaika – dodał przedstawiciel Getec. – (…) Rozwiązaniem na dziś jest powstanie hybrydy wielopaliwowej.

Model hybrydowy może być przyszłością dla ciepłowników, wśród których są też zainteresowani paliwami alternatywnymi. Takim paliwem jest wodór, o którym mówił Dariusz Pachniewski z Hynfra Poland, potwierdzając tezę, że konieczne jest zazielenienie przemysłu.

– Może czas zacząć myśleć odważnie i zacząć traktować swój PEC jako nowoczesne przedsiębiorstwo, gdzie trzeba myśleć o pewnych rozwiązaniach na 5-10 lat do przodu – podsumowała debatę Jolanta Kamińska. Z naszej konferencji wynika, że dostępnych rozwiązań jest mnóstwo, mamy ekspertów, którzy są w stanie wypracować rozwiązania szyte na miarę.

Regulacje prawne, certyfikacja, modele wsparcia

Trzecia sesja dotyczyła praktycznych aspektów funkcjonowania rynku biomasy i paliw alternatywnych w Polsce. Perspektywę prawną problemu przedstawiła Katarzyna Wolny-Tomczyk ze Związku Producentów Paliw z Odpadów i Biomasy. W prelekcji pojawiły się definicje paliw alternatywnych, kwestie regulacji unijnych, założeń Zielonego Ładu, gospodarki obiegu zamkniętego i technologii waste-to-energy.

Problematykę certyfikacji biomasy przedstawił Adam Sarnaszek z firmy Biocontrol, który również drugiego dnia konferencji poprowadził szkolenie dotyczące praktycznych aspektów zastosowania RDF w energetyce i ciepłownictwie. Niewątpliwie była to doskonałą okazja do wyjaśnienia newralgicznych kwestii związanych z kwestiami prawnymi, administracyjnymi itp.

Kontrakty PPA/CPPA oraz inne modele wsparcia w odniesieniu do jednostek biomasowych omówił Dawid Klimczak GreenX Utility. W prezentacji przedstawił różne opcje systemów wsparcia: aukcje OZE, Rynek Mocy, PPA czy premia kogeneracyjna, podkreślając jednocześnie, że obecnie na rynku nie ma idealnego rozwiązania dla wytwórców energii z biomasy, ale wysokie ceny energii w połączeniu z elastycznością biznesową stanowią dziś realną opcję inwestycyjną.

Przedostatnim prelegentem tej sesji był Paweł Jamrożek z SPBT Sp. z o.o., który mówił o logistyce inwestycji biomasowych w latach 2023-2030, podkreślając też rolę paliwa odpadowego.

„W świetle problemów z dostępem do surowca paliwem pierwszego wyboru powinno być paliwo odpadowe” – podsumował swoje wystąpienie P. Jamrożek.

Paweł Jamrożek podsumował stan infrastruktury drogowej morskiej w kontekście transportu biomasy, pokazując duże braki w tym zakresie. Co może wpłynąć na rozwój logistyki dostaw? Np. założenia PEP2040, według których transport ma być zielony – podsumował ekspert.

„Chcemy płacić za ekologię”

Temat finansów zamykał pierwszy dzień konferencji. Prelekcja Radosława Bujaśkiewcza, który reprezentował Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dotyczyła finansowania inwestycji w ciepłownictwie. Przedstawiciel NFOŚiGW omówił dostępne programy wsparcia, m.in. „Energia Plus”, „Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu”, „Kogeneracja w ciepłownictwie”, jak również zapowiedział uruchomienie nowego programu „OZE dla ciepłownictwa”, który na razie jest jeszcze w opracowaniu.

– Jesteśmy po to, alby was wspierać. My chcemy płacić za ekologię – podkreślił na koniec swojego wystąpienia Radosław Bujaśkiewcz, które było ostatnim podczas tej konferencji.

Zobacz zdjęcia:

Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!

zdjęcia: fotorealizacje.pl