Elektrociepłownia Megatem: Lokalna biomasa – lokalne ciepło

Jak sobie radzi elektrociepłownia Megatem? Ponad 91% nominalnego czasu pracy bez awarii i sporo zielonej, tańszej energii wyprodukowanej dla mieszkańców Lublina. O pierwszych efektach pracy nowego bloku energetycznego zasilanego biomasą w elektrociepłowni Megatem, rozmawiamy z prezesem Dariuszem Siptą.

Jak po ośmiu miesiącach od uruchomienia wygląda w Megatem praca nowego biomasowego bloku energetycznego?

W lipcu 2023 r. zakończył się proces rozruchu bloku biomasowego o mocy 50 MW i rozpoczął się ruch próbny. Mówimy tu o kompletnym bloku energetycznym opalanym biomasą w postaci zrębki leśnej oraz agro, którego serce stanowi parowy kocioł fluidalny firmy KPA (55,8 Mg/h pary świeżej) oraz turbozespół, czyli turbina przeciwprężna firmy EKOL, a także generator firmy TDPS. Ważnym urządzeniem bloku jest Układ Odzysku Ciepła z oczyszczonych spalin, który pozwala uzyskać nominalnie 6,2 MWt mocy cieplnej jako efekt schłodzenia spalin z temperatury 1350C do 510C.

W okresie 8 miesięcy blok pracował 5352 godziny, czyli 91,3% czasu nominalnego bez istotnych postojów awaryjnych. Ze względu na jednostkowy charakter obiektu oraz ilość układów regulacyjnych i sterujących wykonawca bloku cały czas prowadzi prace regulacyjne i optymalizujące dla układów automatyki i sterowania pracą bloku.

Co jest kluczowe dla utrzymania jego ciągłej pracy?

Największym wyzwaniem jest paliwo. Biomasa jest pozyskiwana i „produkowana” w trudnych warunkach terenowych i atmosferycznych, co rzutuje na parametry fizyko-chemiczne paliwa. Z doświadczenia ostatniego roku wiem, że zawartość części niepalnych (piasku, kamieni) może wynosić nawet 10%.

Równie istotna jest granulacja i rozdrobnienie biomasy, które ma duży wpływ na niezawodność pracy podajników, separatorów i samego kotła. Wysoka wilgotność biomasy przekłada się na niską wartość opałową, co ma wpływ na wydajność kotła oraz ciągłość pracy. Takie podstawowe parametry są kluczowe dla każdej jednostki zasilanej biomasą, dlatego sprawdzony dostawca biomasy, który zna i rozumie potrzeby urządzeń wytwórcy to podstawa dla efektywnej eksploatacji instalacji spalania biomasy.

Skąd i jaką biomasę pozyskujecie do zasilania instalacji?

Roczne zapotrzebowanie na biomasę wynosi ok. 140 tys. ton i w całości pochodzi ona od lokalnych dostawców z Lubelszczyzny. Pozwala to nie tylko obniżyć koszty transportu, ale również daje impuls dla rozwoju regionu. Wymagania technologiczne kotła fluidalnego odnośnie parametrów biomasy nie są szczególnie restrykcyjne. Co pozwala na pozyskanie biomasy z tartaków, jak również od mniejszych firm. Firm, które zajmują się karczowaniem nieużytków czy pielęgnacją terenów zielonych.

Pojemność składu magazynowego biomasy wynosi ok. 7-10 dni, dlatego dla zabezpieczenia ciągłości pracy ważna jest ciągłość dostaw. Dzienne zużycie paliwa wynosi ok. 500 ton, dlatego kupujemy biomasę od 1-2 sprawdzonych dostawców. Zawieramy roczne umowy, które gwarantują obu stronom stałe i pewne warunki współpracy.

Jak doszło do wyboru biomasy jako paliwa dla nowego bloku energetycznego w Megatem?

Decyzja o budowie bloku zapadła ok. 5 lat wcześniej i jej podstawą było zmieniające się prawodawstwo, a przede wszystkim innowacyjne dążenia właściciela do budowy nowoczesnego i niskoemisyjnego źródła ciepła. Celem właściciela było – i nadal jest – przeobrażenie przestarzałej technologicznie węglowej elektrociepłowni dawnej fabryki samochodów – w ekologiczne źródło ciepła i energii elektrycznej dla Lublina. Jeżeli chodzi o wybór paliwa, to względy ekonomiczne i ekologiczne przemawiają dzisiaj za biomasą jako paliwem przyszłości dla ciepłownictwa systemowego.

Względy ekonomiczne i ekologiczne przemawiają dzisiaj za biomasą jako paliwem przyszłości dla ciepłownictwa systemowego

Kto jest odbiorcą wyprodukowanej w biomasowym bloku energii? Ilu mieszkańców Lublina korzysta z „zielonego ciepła”?

Całość naszego „zielonego ciepła” kupuje Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej na potrzeby ogrzewania mieszkań w mieście i podgrzewania wody użytkowej. Taka współpraca z LPEC jest korzystna dla mieszkańców. Korzystna, ponieważ ciepło wytworzone z biomasy jest tańsze od ciepła z gazu i węgla.

Ciepło z Megatemu zaspokaja ok. 38% potrzeb Lublina, ale z obniżki ciepła korzystają wszyscy. Ponieważ cena ciepła systemowego jest wyliczana jako średnia ważona wszystkich wytwórców i jednakowa dla wszystkich mieszkańców i odbiorców biznesowych.

Czy pana zdaniem, przy obecnych cenach CO2 w systemie ETS, wybór biomasy jako paliwa dla ciepłownictwa jest nadal opłacalny? Gdzie kończy się ten poziom opłacalności?

Od początku 2024 r. obserwujemy istotną korektę cen uprawnień w systemie ETS oraz znaczącą obniżkę cen węgla, ale dostawcy biomasy również obniżyli ceny i relacje ekonomiczne są korzystniejsze dla produkcji energii z biomasy. Poza tym, w rachunku ekonomicznym należy uwzględnić brak emisji dwutlenku siarki i opłat środowiskowych wynikających ze spalania zasiarczonego węgla lub kosztów eksploatacji instalacji do odsiarczania.

Biorąc pod uwagę prognozy analityków w zakresie przyszłych cen uprawnień do emisji CO2 przewaga kosztowa biomasy w porównaniu do węgla i gazu ziemnego nie jest zagrożona. W mojej ocenie zagrożeniem dla wytwarzania energii z biomasy jest brak alternatywnych technologii produkcji ciepła z odnawialnych źródeł energii.

Sukces może spowodować spekulacyjnie wywindowanie ceny biomasy i pokonać próg opłacalności. W wielu miastach budowane są podobne instalacje biomasowe bez zbilansowania zasobów i możliwości pozyskania biomasy na rynku krajowym. Konkurowanie małych ciepłowni z elektrowniami o biomasę może zakończyć opłacalność produkcji ciepła odnawialnego lub spowodować rabunkowe wycinanie lasów.

230 MW w Megatem to nadal węgiel. Czy są plany modernizacji bloku węglowego na biomasowy lub inny?

Mając pozytywne doświadczenia z eksploatacji bloku biomasowego planujemy kolejny krok w kierunku dekarbonizacji i budowę wodnego kotła szczytowego opalanego biomasą o mocy 40 MWt. Analiza uporządkowanego wykresu zapotrzebowania na ciepło i moc cieplną pozwala przyjąć pracę kotła przez ok. 4000 godzin rocznie i produkcję ok. 500 tys. GJ ciepła. Są to wielkości o połowę mniejsze niż przyjęte dla pracującego bloku, co dwukrotnie wydłuży okres kredytowania inwestycji.

Sprawdzony dostawca biomasy, który zna i rozumie potrzeby urządzeń wytwórcy to podstawa dla efektywnej eksploatacji instalacji spalania biomasy

Wybudowanie drugiego kotła biomasowego o mocy cieplnej 40 MWt pozwoli sumarycznie na produkcję 1,5 mln GJ rocznie, czyli 80% ciepła dostarczanego do miasta. W roku 2021 Megatem spalił 129,6 tys. ton węgla, natomiast w roku 2024 planuje zużycie ok. 30 tys. ton węgla, a budowa drugiego kotła biomasowego pozwoli zmniejszyć spalanie węgla dodatkowo o 25 tys. ton. Koszt budowy bloku o mocy 40 MWt wynosi ok. 200 mln zł, dlatego istotne jest pytanie o rezerwowanie mocy szczytowych w źródłach odnawialnych.

Należy pamiętać, że koszty rezerwowania mocy tak naprawdę ponoszą odbiorcy ciepła i w naszym przypadku budowa trzeciego kotła biomasowego za 200 mln zł, który będzie pracował mniej niż 1000 godzin w roku – znacząco zwiększy koszt opłat za moc cieplną.

Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj Magazyn Biomasa!

MATERIAŁ SPONSOROWANY

Zdjęcia: Elektrociepłownia Megatem