Wyzwania regulacyjne dla rozwoju CCUS w Polsce

Rozwój i zwiększenie skali technologii CCUS wymaga ram prawnych i regulacyjnych w celu zapewnienia skutecznego zarządzania składowiskami co2, ochrony zdrowia publicznego i środowiska oraz bezpieczeństwa działalności CCUS.

Nie jest tajemnicą, że Polska, mimo dużego potencjału geologicznego i przemysłowego, napotyka znaczące bariery regulacyjne, które spowalniają rozwój CCUS. Oprócz zdefiniowania barier regulacyjnych, istotnym jest również dobre zmapowanie istniejących regulacji, w celu wyeliminowania ryzyka nadregulacji, szczególnie w obszarach już funkcjonującego rynku CO2.

KONIECZNOŚĆ UWZGLĘDNIENIA ISTNIEJĄCYCH RAM PRAWNYCH

Kwestie regulacyjne związane z wychwytywaniem, transportem i wykorzystaniem CO2 będą często wchodzić w zakres już istniejących ram prawnych.

Dwutlenek węgla jest już wykorzystywany w przemyśle, np. w produkcji napojów gazowanych, sektorze chemicznym (synteza chemikaliów) oraz jako np. chłodziwo w zastosowaniach przemysłowych. W związku z powyższym w pracach nad regulacjami niezbędnym jest:

• Wyeliminowanie kolizji z obecnym rynkiem CO2 i uwzględnienie różnych jego zastosowań

Przepisy powinny wyraźnie definiować różnicę pomiędzy CO2 wychwyconym w celu składowania (CCUS, a CO2 wykorzystywanym jako produkt przemysłowy. Kluczowe jest, również uwzględnienie transportu CO2, który to posiada już komercyjne zastosowania i jest regulowany obecnymi przepisami dotyczącymi materiałów chemicznych oraz bezpieczeństwa transportu.

• Harmonizacja regulacji z istniejącymi przepisami transportowymi

Istniejące przepisy dotyczące transportu gazów technicznych powinny zostać uwzględnione przy opracowywaniu przepisów dotyczących transgranicznego transportu CO2 do składowania. Istotnie jest również zharmonizowanie nowych regulacji z międzynarodowymi standardami (np. Protokołem Londyńskim), aby uniknąć powielania regulacji i nadmiernej biurokracji.

• Zapewnienie spójności z obecnymi standardami

Regulacje powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa transportu materiałów niebezpiecznych (ADR/RID) oraz normami unijnymi dotyczącymi handlu chemikaliami (REACH).

• Stworzenie dedykowanego systemu zgłaszania i monitoringu

Ustanowienie systemu, który będzie rozróżniał komercyjny transport CO2 od jego transgranicznego przewozu w ramach projektów składowania, przy zachowaniu prostych procedur administracyjnych. Wskazówki Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE) „Ramy prawne i regulacyjne dla CCUS – Podręcznik CCUS” opracowany przez MAE zidentyfikował 8 obszarów, które odnoszą się do kwestii prawnych i regulacyjnych związanych z wdrażaniem CCUS.

STAN POLSKIEJ REGULACJI CCUS W KONTEKŚCIE PORÓWNAWCZYM

Niewątpliwie największą barierą dla rozwoju CCUS w Polsce w kontekście regulacyjnym jest brak spójnej i kompleksowej legislacji w zakresie (i) składowania CO2 na lądzie oraz brak mechanizmów wsparcia. Inspiracją dla poszukiwania rozwiązań mogą być doświadczenia innych krajów, które skutecznie przezwyciężyły podobne wyzwania. Poniższe porównanie stanowi zobrazowanie stanu polskich regulacji na tle porównawczym.

Rozwój technologii CCUS w Polsce to konieczność, zwłaszcza w kontekście osiągania ambitnych celów klimatycznych i utrzymania konkurencyjności przemysłu. Polska ma ogromny potencjał geologiczny i strategiczne położenie, które mogą uczynić kraj liderem technologii CCUS w regionie. Wdrożenie specustawy, mechanizmów finansowych oraz rozwój infrastruktury niewątpliwe pozwolą przyspieszyć transformację energetyczną, jednocześnie wspierając dekarbonizację gospodarki.

Polowiec i Wspólnicy sp. j. są parterem naszego raportu:

Tekst: Beata Superson-Polowiec, radca prawny Polowiec i Wspólnicy sp. j.
Zdjęcie: pixabay.com