Wieś jest nie tylko gwarantem bezpieczeństwa żywnościowego i strażnikiem tradycji przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Jest również jednym z filarów wzmocnienia suwerenności energetycznej Polski. Brak pełnego wykorzystania potencjału energetycznego obszarów wiejskich, w szczególności w obszarze biogazu i biometanu, będzie działaniem na szkodę. Nie tylko dla naszego bezpieczeństwa, ale też dla rozwoju gospodarstw rolnych.
W dobie wyzwań geopolitycznych związanych z agresją Rosji na Ukrainę, kwestie dotyczące bezpieczeństwa nabierają szczególnego znaczenia. Kluczowa w tym obszarze jest produkcja energii elektrycznej i ciepła z własnych źródeł. Biogazownie i biometanownie są stabilnym i uniwersalnym źródłem wytwórczym. Zarówno z punktu widzenia możliwości wytwarzania z nich różnych rodzajów energii (energia elektryczna, ciepło), jak i kondycjonowania biogazu czy biogazu rolniczego do parametrów gazu ziemnego. Takiego znajdującego się w gazowych sieciach przesyłowych i dystrybucyjnych. Rozwój sektora biogazu i biometanu to szansa na wzmocnienie lokalnego wymiaru bezpieczeństwa energetycznego. A także okazja dla polskiego rolnictwa na dywersyfikację przychodów rolniczych i dobry sposób na obniżenie kosztów utylizacji odpadów rolniczych. To również okazja do zwiększenia troski o środowisko.
Rozwój sektora biometanu
Wynika to z możliwości zagospodarowywania odpadów komunalnych, jak i z przemysłu rolno–spożywczego. Co pomaga w uniknięciu emisji metanu, który powoduje 21-krotnie większy efekt cieplarniany niż CO2. Ministerstwo Klimatu i Środowiska dostrzega rolę oraz potencjał biogazu i biometanu. Wspominamy o nich w Krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK). Jako o źródle mogącym stanowić uzupełnienie krajowego miksu energetycznego.
Według szacunków ekspertów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, gospodarka niskoemisyjna będzie potrzebowała w długiej perspektywie ok. 2 mld m3 biometanu jako surowca dla przemysłu. Dodatkowo, do bilansowania systemu energetycznego, ze względu na rosnącą rolę instalacji fotowoltaicznych i wiatrowych, potrzebujemy w cyklu rocznym 1,5-2 mld m3 biometanu.
Potencjał wdrożeniowy biometanu w Polsce wynosi 4,7 mld m3, co stanowi 60% potencjału technicznego. Biogaz i biometan pod względem energetycznym i ciepłowniczym, ale również transportowym, to nisko wiszący owoc, po który możemy sięgnąć. Przyniesie on nie tylko wymierne korzyści dla transformacji terenów rolniczych i powstania nowych miejsc pracy. Będzie także impulsem do rozwoju lokalnych społeczności i gospodarki poprzez możliwość zakupu surowców od dostawców z regionu i sprzedaż energii elektrycznej czy ciepła do miejscowych odbiorców.
BIOMETAN W TRANSFORMACJI POLSKI
Rozwój biogazowni i biometanowni to szansa na dywersyfikację źródeł przychodów dla gospodarstw rolnych, ale również środki dla budżetów gmin, do których będą trafiały podatki. Mogą być one przeznaczane na kolejne inwestycje, które będą służyć mieszkańcom. Kierunek obrany na rozwój branży biogazu i biometanu został jasno określony i będzie konsekwentnie realizowany.
Jednocześnie mamy świadomość pewnych wyzwań związanych ze sprzeciwem wobec powstawania biogazowni i biometanowni. Niski poziom akceptacji lokalnych społeczności dla tych inwestycji wymaga odpowiedniej edukacji: zarówno po stronie administracji rządowej, jak i samych inwestorów. Z tym wyzwaniem mierzy się nie tylko Polska, ale także wiele państw w Europie. Wzrost świadomości społecznej i edukacja na temat korzyści z wykorzystania biometanu mogą przyczynić się do pokonania jednej z głównych barier rozwojowych sektora.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło działania służące poprawie tej sytuacji.
Pierwszym z nich była zmiana ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która miała miejsce jeszcze w ubiegłym roku. To właśnie jej przepisy znacząco wzmocniły rolę społeczeństwa w każdym procesie inwestycyjnym. Również tym związanym z powstawaniem instalacji odnawialnych źródeł energii, w tym biogazowni i biometanowni.
Ponadto, w 2023 roku, po raz pierwszy w historii, stworzone zostały regulacje dla rynku biometanu. W ramach nowelizacji ustawy OZE z 17 sierpnia 2023 r. ustanowiono system wsparcia dla biometanu w oparciu o system FIP. Opublikowano także rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ceny referencyjnej biometanu, co umożliwi rozruch rynku biometanu w Polsce.
WAŻNE
Rozwój biogazowni i biometanowni to szansa na dywersyfikację źródeł przychodów dla gospodarstw rolnych. Ale również środki dla budżetów gmin, do których będą trafiały podatki. Mogą być one przeznaczane na kolejne inwestycje, które będą służyć mieszkańcom. Kierunek obrany na rozwój branży biogazu i biometanu został jasno określony i będzie konsekwentnie realizowany.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska ma świadomość, że tempo powstawania nowych biogazowni i biometanowni należy zdecydowanie przyspieszyć. Dlatego podejmowane są kolejne działania, aby zwolnić hamulec, który ogranicza rozwój branży, w tym kwestie związane z tzw. permittingiem.
Obecnie trwają również prace legislacyjne mające na celu utworzenie systemu aukcyjnego dla biometanu wytwarzanego w odnawialnych źródłach energii o mocy zainstalowanej większej niż 1 MW. Jest on wzorowany na działającym już systemie aukcyjnym dla energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii. Ministerstwo Klimatu i Środowiska pozostaje w bieżącym kontakcie z przedstawicielami sektora biometanu. Oraz Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Analizując na bieżąco rozwiązania służące dalszej poprawie otoczenia regulacyjnego do rozwoju branży biometanowej w Polsce.
Pomimo istniejących wyzwań, przyszłość rynku biometanu, który będzie odgrywał kluczową rolę w transformacji energetycznej kraju, jest bardzo obiecująca. Wymaga to jednak koordynacji działań po stronie administracji rządowej. Oraz dialogu z sektorem i społeczeństwem, aby w pełni wykorzystać jego możliwości. Rozwój tego sektora w Polsce ma potencjał, aby przynieść wielowymiarowe korzyści: od zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska, poprzez szybką pomoc w zmniejszaniu śladu węglowego w polskim rolnictwie i przemyśle spożywczym – co pozytywnie wpłynie na eksport i atrakcyjność polskich produktów, po wsparcie lokalnej gospodarki i stabilizację cen energii. Jest to kierunek, który może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju kraju, poprawiając jednocześnie jakość życia mieszkańców i wzmacniając pozycję Polski na rynku energii odnawialnej.
Czytaj, żeby wiedzieć więcej! Akademia Inwestora Biometanowego:
Miłosz Motyka, podsekretarz stanu, wiceminister klimatu i środowiska
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
