„Racjonalna gospodarka odpadami” – nowo uruchomiony przez NFOŚiGW program to instrument wsparcia dla przedsięwzięć mających pomóc w rozwiązaniu problemu zagospodarowania odpadów w Polsce. Samorządy, przedsiębiorstwa i inne podmioty mogą już ubiegać się o dofinansowanie inwestycji. Nabór potrwa do końca 2022 r.

Dla kogo i na co?

Głównym celem naborów uruchomionych 6 grudnia 2021 r.  przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest udzielanie finansowego wsparcia jednostkom samorządu terytorialnego i ich związkom, firmom, spółkom i przedsiębiorstwom oraz niektórym instytucjom państwowym i organizacjom pożytku publicznego na podejmowane przez nie rozmaite projekty związane z gospodarowaniem odpadami i zapobieganiem powstawaniu odpadów.

Samorządy, przedsiębiorstwa i inne podmioty mogą ubiegać się o dofinansowanie inwestycji związanych z selektywnym zbieraniem odpadów, budową instalacji do gospodarowania nimi oraz wykorzystaniem odpadowych paliw w energetyce. Pieniądze na wsparcie, w zależności od rodzaju projektów, będą pochodzić ze środków krajowych NFOŚiGW albo z unijnego Funduszu Modernizacyjnego.

14,5 mln ton odpadów komunalnych rocznie

– W Polsce w ciągu roku wytwarza się średnio 14,5 mln ton odpadów komunalnych, a od niemal dekady ilość ta systematycznie wzrasta  o około 0,5 mln ton rocznie, co sprawia, że racjonalna gospodarka odpadami jest jednym z naszych priorytetów – podkreśla prof. Maciej Chorowski, prezes NFOŚiGW. – Nowe propozycje dofinansowania inwestycji w tej sferze powinny sprawić, że w naszym kraju powstanie w najbliższych latach szereg kolejnych obiektów i systemów gospodarowania odpadami, przy wykorzystaniu najnowocześniejszych i najbardziej ekologicznych technologii. Nowe projekty, w połączeniu z postępami we wdrażaniu gospodarki o obiegu zamkniętym oraz ze zmianami demograficznymi i legislacyjnymi, pozwolą ustabilizować ilość wytwarzanych odpadów na poziomie 15 mln ton rocznie, a przede wszystkim wzmocnić krajową gospodarkę odpadową  – dodaje szef NFOŚiGW.

Nabór w 3 segmentach

Program  „Racjonalna gospodarka odpadami” to instrument wsparcia dla przedsięwzięć mających pomóc w rozwiązaniu problemu zagospodarowania odpadów w Polsce, w tym ich zbieraniu, recyklingu i powtórnym wykorzystaniu, a także przetwarzaniu termicznym z wytworzeniem energii i ciepła. Program składa się z kilku części, a NFOŚiGW ogłosił ogólnodostępne nabory w trzech segmentach: selektywnego zbierania i zapobiegania powstawaniu odpadów, instalacji gospodarowania odpadami oraz wykorzystania paliw alternatywnych na cele energetyczne.

Nabór w części 1: Selektywne zbieranie i zapobieganie powstawaniu odpadów

(finansowane ze środków krajowych NFOŚiGW)

Celem tej części programu jest  realizacja (w latach 2015-2030) zasad racjonalnej gospodarki odpadami, a w szczególności hierarchii sposobów postępowania z odpadami, poprzez zapobieganie ich powstawaniu oraz ustanowienie i utrzymanie powszechnych systemów selektywnego zbierania odpadów. Nabór wniosków tej części odbywa się w trybie ciągłym. Wśród przedsięwzięć, które mogą podlegać dofinansowaniu z NFOŚiGW poprzez dotacje i pożyczki jest m.in.  budowa i rozbudowa stacjonarnych punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK)  czy rozwój infrastruktury technicznej procesów logistycznych związanych z pozyskaniem, magazynowaniem i dystrybucją niesprzedanych lub niespożytych artykułów żywnościowych.

Beneficjentami mogą być jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorcy, ale także – dla niektórych zadań – organizacje non profit pełniące funkcje „banków żywności” oraz Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” i Polski Związek Łowiecki.

Czytaj: Bioodpady komunalne – jaki to potencjał?

Nabór w części 2: Instalacje gospodarowania odpadami

(finansowane ze środków krajowych NFOŚiGW)

W tej części programu celem jest również realizacja (w latach 2015-2030) zasad racjonalnej gospodarki odpadami poprzez tworzenie i utrzymanie w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji gospodarowania odpadami. Nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym. Wśród przedsięwzięć przewidzianych do finansowego wsparcia przez NFOŚiGW do najważniejszych należą: budowa, rozbudowa lub modernizacja już istniejących instalacji do odzysku oraz recyklingu selektywnie zebranych odpadów komunalnych łącznie z bioodpadami oraz  odzysku i recyklingu odpadów innych niż komunalne. Ważnym komponentem programu, szczególnie w dobie trwającej pandemii, jest wsparcie budowy, rozbudowy lub modernizacji instalacji unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (w tym medycznych i weterynaryjnych) poprzez ich termiczne przekształcenie. Brak tych instalacji jest jedną z głównych przesłanek porzucania odpadów niebezpiecznych, których nie ma gdzie zagospodarować.  Dofinansowanie obejmuje także systemy mające na celu zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów innych niż komunalne wraz z infrastrukturą służącą selektywnej zbiórce. W grę wchodzi także wsparcie rozbudowy lub modernizacji istniejących stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz części biologicznej funkcjonujących instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów.

Z dofinansowania w formie dotacji i pożyczek korzystać mogą trzy kategorie beneficjentów: jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, przedsiębiorcy, a ponadto (w odniesieniu do  instalacji termicznego zagospodarowania odpadów medycznych) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej.

Nabór w części 3: Wykorzystanie paliw alternatywnych na cele energetyczne

(finansowane z unijnego Funduszu Modernizacyjnego)

W tym przypadku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej występuje jako Krajowy Operator Funduszu Modernizacyjnego, a pieniądze na wsparcie inwestycji  będą pochodzić ze środków NFOŚiGW zgromadzonych na rachunku FM. Celem tej części programu jest oczywiście także realizacja (w latach 2020-2030) zasad racjonalnej gospodarki odpadami, przy czym w tym ujęciu – poprzez tworzenie i utrzymanie wystarczającej sieci instalacji termicznego zagospodarowania odpadów. Drugim z kluczowych założeń programu jest wspieranie inwestycji w modernizację systemów energetycznych i poprawę efektywności energetycznej. Nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym.

Pieniądze otrzymane z NFOŚiGW mogą być przeznaczone na budowę nowych, rozbudowę lub modernizację istniejących instalacji termicznego przekształcania odpadów wytworzonych z odpadów komunalnych z wytwarzaniem energii w warunkach wysokosprawnej kogeneracji. Wsparcie kierowane jest do jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Limit środków przeznaczonych na dofinansowanie w tej części programu wynosi 1 mld zł, a wsparcie może być udzielone w formie dotacji i pożyczki.

Wsparciem inwestycji, które mogą otrzymać dofinansowanie w ramach naborów NFOŚiGW zainteresowany jest także sektor bankowy.

— (…) Istotne jest ograniczenie produkcji odpadów, rozwój recyklingu, a ostatecznie dojście do gospodarki o zamkniętym obiegu. Rozwój instalacji termicznego przekształcania odpadów jest ostatnim w  łańcuchu gospodarki śmieciami, ale bardzo istotnym elementem tej zmiany. Dzięki tej technologii możemy przekształcić odpady – niezdatne do innego wykorzystania – w zasób, dzięki któremu pozyskamy energię. To szczególnie ważne dla dywersyfikacji produkcji zielonej energii oraz poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki w nowych realiach Europejskiego Zielonego Ładu  — komentuje Marzena Koczut, wiceprezes Banku Ochrony Środowiska

– Naszym celem, a zarazem misją, jest aktywny udział w finansowaniu zielonej transformacji naszego kraju. Już od lat wspieramy projekty, które przyczyniają się do ochrony środowiska i zwiększają komfort zdrowotny życia mieszkańców Polski. Jesteśmy liderem w finansowaniu samorządów przy realizacji projektów infrastruktury komunalnej z zakresu zagospodarowania odpadów komunalnych, w tym budowy sortowni, biokompostowni czy też termicznych instalacji ich przetwarzania (…) – mówi Jerzy Kwieciński, wiceprezes Banku Pekao, nadzorujący Pion Bankowości Korporacyjnej, Rynków i Bankowości Inwestycyjnej.

Nabór wniosków i budżet

Nabory wniosków w wymienionych wyżej trzech częściach programu „Racjonalna gospodarka odpadami” , które NFOŚiGW rozpoczął 6 grudnia 2021 r., potrwają nieco ponad rok i zakończą się 30 grudnia 2022 r.

Łączny budżet wszystkich części programu wynosi 2,5 mld zł, w tym połowa tej alokacji, czyli 1 mld 250 mln zł, przeznaczona jest na dotacje, a druga połowa – na zwrotne formy dofinansowania (pożyczki). W ogólnej kwocie wspomnianego budżetu 1 mld zł stanowią środki z Funduszu Modernizacyjnego.

Rynek biogazu i biometanu – najnowszy numer:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!