Wybór pelletu do domowego kotła powinien być dobrze przemyślany. Dlaczego? Opał zakupiony z niesprawdzonego źródła może okazać sfałszowany niedozwolonymi dodatkami, niewydajny i szkodliwy dla środowiska. Z tego względu należy zwracać szczególną uwagę na informacje na etykiecie oraz za pomocą prostej oceny organoleptycznej ocenić podstawowe właściwości funkcjonalne.

Czy rodzaj surowca, z którego wyprodukowany jest pellet ma znaczenie dla domowego kotła?

Zgodnie z międzynarodowymi normami serii EN ISO 17225-2 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Cześć 2: Klasy pelletów drzewnych, czy EN ISO 17225-6 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Cześć 3: Klasy pelletów niedrzewnych, bez względu na rodzaj surowca użytego do sprasowania (wg klasyfikacji w normie w arkuszu EN ISO 17225-1), pellet to biopaliwo zagęszczone z biomasy z dodatkami lub bez, zazwyczaj w postaci walca, o określonej długości, na ogół od 5 mm do 40 mm i średnicy do 25 mm, i ze złamanymi końcami. Surowcem do produkcji pelletu drzewnego jest biomasa drzewna zgodnie z Tablicą 1 międzynarodowej normy określające rodzaje surowców biomasowych EN ISO 17225-1.

Czytaj też: Z cyklu „Wszystko o pellecie” – odcinek 1: „Czym jest pellet?”

Polski pellet drzewny

Polski pellet drzewny od ponad dwudziestu lat cieszy się coraz większą popularnością jako biopaliwo stałe stosowane w gospodarstwach domowych. Niestety, w dobie kryzysu energetycznego, braku surowca drzewnego
do produkcji pelletu drzewnego i pojawiających się coraz to nowych rodzajach surowców agro, z których granuluje się pellet, sezon grzewczy stawia przed nami użytkownikami tego biopaliwa wiele wyzwań.

Skokowe wzrosty cen giełdowych drewna obserwujemy już od połowy 2021 roku. Na przestrzeni tego czasu sortymenty surowców w postaci pozostałości pozyskiwanych z przemysłu drzewnego – trociny, zrębki, zrzyny używane do produkcji pelletu drzewnego podrożały praktycznie trzykrotnie, a nawet czterokrotnie.

Na ceny trocin nakłada się przede wszystkim wzrost kosztów energii elektrycznej o ponad 200% w stosunku do roku 2020. Obserwujemy zatem ożywienie nie tylko na rynku pelletu drzewnego, ale również wśród innych alternatywnych do węgla, tj. pelletów z surowców agro. Wysokie ceny surowców drzewnych, a w konsekwencji wyższe koszty wyprodukowania jednej tony pelletu, skutkują zwiększonym zainteresowaniem pelletem tzw. Agro. W dobie kryzysu i rosnącej inflacji klient końcowy kieruje się ceną, pomijając często aspekty takie jak jakość opału i zalecenia zastosowania w odpowiednich kotłach wskazywane przez producentów instalacji grzewczych.

Alternatywne źródła surowców do produkcji pelletu

Zatem coraz częściej na rynku pojawiają się inne alternatywne źródła surowców do produkcji pelletu. Należą do nich:

• odpady po zbiorze z pól: słoma, łuska nasion, obrane kolby kukurydzy;
• trzcina;
• wytłoki z oliwek
• łupiny orzechów tzw. PKS (palm kernel shell)
• łuski słonecznika, łuski gryki, łuski ryżowe
• otręby pszenne
• słoma, siano
• torf

Oczywiście w alternatywnych surowcach po sprasowaniu (bądź też w przypadku PKS bez konieczności sprasowania) parametry funkcjonalne tj. zawartość popiołu są znacznie wyższe, niż w tradycyjnym pellecie wyprodukowanego z surowca drzewnego.

Zarejestruj się na 8. Forum Pelletu

Pellet – różne zastosowania i właściwości

Wadą przy stosowaniu w bardzo wrażliwych kotłach mogą być również niektóre związki chemiczne, które występują w podwyższonej zawartości np. azot, siarka, chlor czy metale ciężkie, które to powodować mogą korozję naszego kotła. Utrudnieniem w użytkowaniu i eksploatacji naszej instalacji są również występujące substancje oleiste, które są charakterystyczne dla pelletów Agro wykonanych z łuski nasion oleistych tj. łuska słonecznika. Należy zatem pamiętać, że w zależności od rodzaju surowca, jego charakterystyki chemicznej oraz składu, wytworzony z niego pellet ma różne właściwości i w konsekwencji zastosowania. Na przykład pellety torfowe bardziej nadają się dla kompleksów przemysłowych. Pellet ze słomy czy łuski słonecznika, których wartość opałowa wynosi od 14-16 MJ/kg dla słomy i 17-18 MJ/kg dla łuski, posiada znacznie wyższą zawartość popiołu – nawet do 5%. Dla porównania w pellecie drzewnym w klasie A1 popiół to zaledwie 0,7%.

Dodatkowo pellety z produktów rolnych np. słomy czy słonecznika w naturalny sposób są bogate w agresywny chlor, który może przyspieszać korozję kotłów energetycznych. W wyniku spalania takiego pelletu mogą powstawać spieki i zgorzeliny. Nie zmienia to faktu, iż produkcja pelletu okazała się zbawienna dla środowiska i jego zasobów naturalnych. Jako surowce wykorzystywane są odpady z różnych gałęzi przemysłu drzewnego, rolno-przemysłowego, rolniczego i innych. W ten sposób otrzymujemy uzupełniane zapasy paliwa i odpadów oraz alternatywę dla paliw kopalnych, które podczas spalania emitują znacznie więcej CO2 i innych zanieczyszczeń do środowiska.

Co wziąć pod uwagę, wybierając pellet?

Decyzję o wymianie swojego dotychczasowego źródła ciepła na dedykowany kocioł na pellet podjęło już ponad 300 tyś gospodarstw domowych, które poszukiwały wydajnego i niezagrażającego środowisku sposobu ogrzewania swoich domów.

Wysokiej jakości pellet powstaje z naturalnych pozostałości w postaci trocin, zrębek, surowców pochodzenia rolniczego. Jak się okazuje, przy zakupie tego eko-opału bez odpowiedniej wiedzy nietrudno o pomyłkę. Z drugiej strony coraz łatwiej można spotkać się z nieuczciwością sprzedawców, którzy wprowadzają do obrotu sfałszowany niedozwolonymi dodatkami, zanieczyszczony pellet niskiej jakości z odpadów tj. płyt MDF, zanieczyszczonych piaskiem, torfem czy granulatem z opon, albo nawet wapnem.

W razie wątpliwości warto zamówić próbki pelletu i wykonać prosty test, dzięki któremu określisz czy w pellecie są domieszki substancji niedopuszczalnych o ile są to zanieczyszczenia fizyczne (piasek, elementy plastików, inne). Jedną z metod jest wrzucenie kilku granulek do szklanki z wodą. Granulki po niedługim czasie nasiąkną i napuchną, a ostatecznie się rozpadną, a my gołym okiem dojrzymy czy w naczyniu znajdują się inne składniki stanowiące niedopuszczalne sztuczne dodatki.

Należy pamiętać, że producent pelletu w celu uzyskania większej ilości naturalnego lepiszcza, ma prawo stosować dodatki do produkcji, jednak muszą być to dodatki biodegradowalne tj. mąka pszenna, mąka żytnia, otręby, ziarna zbóż, czy skrobia kukurydziana, jednak w ilości nie większej niż 2,0% w stosunku do masy wyrobu gotowego (1,8% dodatku w trakcie produkcji i 0,2% dodatku powłokowego), czyli max. 20 kg do tony wyrobu gotowego.

Kolejną pułapką przy zakupie pelletu jest kolor. Należy pamiętać, że kolor pelletu nie stanowi odzwierciedlenia parametrów jakościowych zgodnie z normami międzynarodowymi. Zależy on przede wszystkim od rodzaju surowca, wieku rośliny, gatunku drzewa, z którego pozostałości został wyprodukowany, sposobu obróbki i przygotowania surowca do granulacji, technologii dosuszania surowca (niskotemperaturowa bądź wysokotemperaturowa suszarnia). Ciemna barwa często wskazuje na przesuszenie materiału, co wpływa na jego wydajność. Należy jednak pamiętać, że ciemny kolor jest zupełnie normalny w przypadku pelletu wyprodukowanego z drewna liściastego (np. pellet dębowy).

Jak rozpoznać pellet wysokiej jakości?

Wysokiej jakości pellet można poznać po kilku ważnych cechach. Wydajny i nieszkodliwy opał ma gładką powierzchnię, a po spaleniu pozostawia niedużo popiołu. Wybierając pellet, warto zwrócić uwagę na jego strukturę, która powinna być zbita, a powierzchnia śliska, nie matowa, a błyszcząca. Natomiast jego zapach powinien nasuwać myśl o prawdziwym drewnie. Jeżeli poczujesz chemiczną woń, potraktuj to jako znak ostrzegawczy. Wysokiej jakości pellet nie zawiera sztucznych dodatków.

Poza tym należy sprawdzić czy w worku z pelletem nie ma zbyt dużo zawartości frakcji drobnej i pyłowej, czy nie występują zbyt długie granulki powyżej 45 mm, bądź też czy nie zauważyliśmy przy ściankach worka występowania rozmokniętych granulek o matowych powierzchniach. Mogłoby to być dowodem na pakowanie niedostatecznie schłodzonego pelletu do opakowań foliowych. Pellet odpowiednio schłodzony powinien mieć temperaturę nie wyższą niż 40 stopni C.

Pellet liściasty czy iglasty?

Problemem może wydawać się wybór spomiędzy pelletem liściastym, a iglastym, tymczasem nie ma to większego znaczenia. Warto zwrócić uwagę na gęstość nasypową/gęstość granulki (ilość sprasowanej trociny/ surowca w granulce), która w górnych granicach normy wynosi blisko 750 kg/m3. Przez to granulki są mocno zbite, twarde trudno łamliwe, mogą w efekcie nieodpowiednich ustawień na kotle powodować niedopalanie granulek. Zbyt niska gęstość nasypowa wpływać może na szybkość spalania materiału.

Czytaj też: Z cyklu „Wszystko o pellecie” – odcinek 7: Gęstość nasypowa, a gęstość granulki

Jakich informacji należy szukać na opakowaniu z pelletem?

Najważniejszym elementem każdego towaru sprzedawanego w opakowaniu jednostkowym jest etykieta, która to powinna zawierać podstawowe właściwości użytkowe towaru: jego nazwę, przeznaczenie, zastosowania, warunki magazynowania i użytkowania. Warto pamiętać, że bezpieczny pellet jest oznaczony certyfikatem jakości ENplus® lub DINplus lub DobryPellet – www.polskaradapelletu.org.

Etykieta oznacza jakąkolwiek metkę, znak firmowy, znak handlowy, ilustrację lub inny opis pisany, drukowany, tłoczony, odbity lub w inny sposób naniesiony na opakowanie (naklejka) lub pojemnik z produktem.

Zgodnie z Ustawą z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (tj. z 2019 r. poz. 1292 wraz z późniejszymi zmianami) „przedsiębiorca wprowadzający towar do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zamieszcza na tym towarze, jego opakowaniu, etykiecie lub w instrukcji lub do dostarczenia w inny, zwyczajowo przyjęty sposób, pisemne informacje w języku polskim:

1)    określające firmę producenta i jego adres, a także państwo siedziby wytwórcy, jeżeli ma on siedzibę poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA)

2)    umożliwiające identyfikację towaru, chyba że przeznaczenie towaru jest oczywiste”

Etykieta

3) Etykieta zatem jest pisemną informacją zamieszczoną na towarze. Zgodnie z obowiązującym prawem powinna być sporządzona w języku polskim. Nie ma przeszkód, aby była sporządzona także w kilku językach. Informacja powinna być łatwa w odbiorze, treść musi być widoczna.

Dodatkowo na podstawie obowiązującej Ustawy o Inspekcji Handlowej z dnia 15 grudnia 2000 r. (Dz. U. 2001 Nr 4 poz. 25) w toku kontroli Inspekcja Handlowa może dokonywać m.in.:

1. kontroli przestrzegania obowiązku uwidaczniania cen – przedsiębiorca ma obowiązek uwidocznienia ceny oraz ceny jednostkowej towaru w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen;
2. kontroli w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów, obowiązków producentów i dystrybutorów w zakresie bezpieczeństwa produktów wprowadzanych na rynek – a więc informacji o przeznaczeniu/ stosowaniu oraz sposobie składowania/ magazynowania
3. kontroli deklarowanej jakości towaru – a więc podstawowych parametrów funkcjonalnych towaru
4. kontroli w zakresie odpowiedniego oznaczenia i sprzedaży towarów paczkowanych oraz samego ich paczkowania – dotyczy sprzedaży towaru paczkowanego w opakowaniu jednostkowym, którego ilość nominalna np. 15 kg netto nie może zostać zmieniona bez naruszenia opakowania,
5. kontroli w zakresie naruszenia przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, w tym w szczególności czy przedsiębiorstwo nie wprowadziło konsumenta w błąd.
6. W zakresie towarów paczkowanych ustawa wskazuje, że towary paczkowane znajdujące się w obrocie lub przeznaczone do wprowadzenia do obrotu podlegają kontroli Inspekcji Handlowej, w zakresie przewidzianym w ustawie o towarach paczkowanych oraz w zakresie ich właściwości,
7. Zgodnie z ustawą, oznakowanie umieszczone na towarach paczkowanych musi być łatwe do odczytania i dobrze widoczne oraz wykonane w sposób niedający się usunąć bez uszkodzenia opakowania
8. Towary paczkowane wprowadzane do obrotu muszą posiadać następujące oznakowania:

1. nazwę produktu;
2. ilość nominalną produktu np. 15 kg;

• firmę paczkującego, zlecającego paczkowanie, sprowadzającego lub importera;
  1. Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych, jest on obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych:

1. firmy przedsiębiorcy;
2. numeru identyfikacji podatkowej (NIP);

• siedziby i adresu przedsiębiorcy.

Magazynu Biomasa:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!

tekst: Agnieszka Kędziora-Urbanowicz, audytor systemów zapewniania jakości DINplus/ ENplus/ SNS/ SUR.