Biomasa? Postępujmy legalnie i odpowiedzialnie

O zrównoważonej ścieżce dostaw biomasy w ramach systemu Sustainable Biomass Partnership opracowanej przez największe europejskie koncerny energetyczne w rozmowie z Jolantą Kamińską opowiada Kinga Sułkowska, dyrektor NEPCon Sp. z o.o.

NEPCon jest jedną z niewielu w Polsce firm oferujących certyfikację w ramach systemu Sustainable Biomass Partnership – Partnerstwa Zrównoważonej Biomasy. Czym jest SBP?

Certyfikacja SBP powstała z inicjatywy organizacji Sustainable Biomass Partnership. Jej celem jest wspieranie zrównoważonego łańcucha dostaw biomasy, przyczyniającej się do prowadzenia gospodarki niskoemisyjnej. System certyfikacji SBP jest potwierdzeniem zgodności z krajowymi oraz unijnymi wymogami prawnymi, dotyczącymi pochodzenia biomasy drzewnej i udostępniania danych dotyczących gazów cieplarnianych. System ten obejmuje certyfikację producentów biomasy, firm handlowych, jak i producentów energii.

Na polskim rynku funkcjonują m.in. certyfikaty FSC, SNS czy KZR INiG dotyczące źródeł pochodzenia biomasy i zrównoważonej gospodarki leśnej. Co nowego oferuje SBP?

Certyfikacja SBP jest dowodem na zaangażowanie w legalne i odpowiedzialne pozyskiwanie oraz dostarczanie biomasy drzewnej. Obejmuje aspekty zarówno ekonomiczne, ekologiczne, jak i społeczne. System certyfikacji SBP jest dedykowany biomasie pochodzenia drzewnego, natomiast większość systemów funkcjonujących na polskim rynku skupia się na zrównoważonym pozyskiwaniu biomasy pochodzenia rolniczego. Ponadto niektóre z systemów certyfikacji nie uwzględniają wszystkich wymogów zrównoważonego rozwoju czy gospodarki niskoemisyjnej. Można więc pokusić się o stwierdzenie, że certyfikacja SBP charakteryzuje się globalnym podejściem do zrównoważonego pozyskiwania biomasy drzewnej.

SBP to inicjatywa europejskich koncernów energetycznych. Z czego wynika troska największych graczy na rynku energii o zrównoważony łańcuch dostaw biomasy?

Zgadza się, Sustainable Biomass Partnership jest organizacją założoną przez siedmiu wiodących europejskich producentów energii wykorzystujących biomasę: DONG Energy, Drax, E.ON, ENGIE (dawniej GDF SUEZ), RWE, Vattenfall oraz HOFOR. Celem SBP jest pomoc w zapewnieniu zrównoważonej produkcji biomasy w całym łańcuchu dostaw, która przyczynia się do gospodarki niskoemisyjnej. Powodem powstania tej inicjatywy są zapewne również coraz bardziej restrykcyjne wymogi prawne oraz dążenie firm do poprawy wizerunku proekologicznego.

Czy SBP jest w stanie, Pani zdaniem, poprawić politykę jakości dostaw biomasy do krajowych elektrowni? Nie jest tajemnicą, że w polskich kotłach zdarza się palić surowiec określany przez branżystów jako śmieci…

Niestety SBP nie obejmuje ani wymagań dotyczących jakości biomasy ani tego jakie materiały powinny być wykorzystywane przez producentów energii do jej produkcji. Certyfikacja biomasy w systemie SBP jest przede wszystkim potwierdzeniem, że biomasa pochodzi ze źródeł zrównoważonych. Rodzaj i jakość surowców używanych w krajowych elektrowniach to kwestia regulacji prawnych w naszym kraju.

Ile firm dziś uczestniczy w procesie certyfikacji SBP, a ile podmiotów już otrzymało certyfikat?

System certyfikacji SBP, mimo tego iż jest nowym systemem, cieszy się dużym zainteresowaniem. Praktycznie każdego dnia nasi specjaliści otrzymują zapytania od zainteresowanych firm. Obecnie jesteśmy jedyną jednostką certyfikującą w Europie zatwierdzoną przez SBP do świadczenia usług w zakresie certyfikacji SBP na całym świecie. NEPcon może pochwalić się już dwoma klientami, dla których zostały wydane certyfikaty SBP – są to producenci pelletu z Łotwy. W trakcie procesu certyfikacji jest w tym momencie kilkanaście firm, w tym także z Polski, które przygotowują się do auditu certyfikacyjnego lub czekają na finalne wydanie certyfikatu.

Jak wygląda ścieżka certyfikacji SBP oferowana przez NEPCon?

Proces certyfikacji SBP jest procesem dość złożonym, ze względu na wymagania stawiane firmom ubiegającym się o ten certyfikat. Należy pamiętać o tym, że warunkiem uzyskania certyfikatu SBP jest posiadanie ważnego certyfikatu FSC lub PEFC, jednak nie ma przeszkód, aby proces certyfikacji FSC lub PEFC rozpocząć tuż przed certyfikacją SBP. W pierwszej kolejności konieczne jest określenie zakresu certyfikacji, na podstawie krótkiego formularza zgłoszeniowego, który weryfikowany jest przez naszego specjalistę. Ewentualne wątpliwości wyjaśniane są telefonicznie, aby faktycznie określony zakres certyfikacji był dostosowany do potrzeb firmy. Na tej podstawie przygotowywany jest całościowy kosztorys oraz umowy. W momencie podpisania umów, NEPCon dostarcza klientowi niezbędne narzędzia potrzebne do wdrożenia systemu. W oparciu o otrzymane wskazówki firma musi zapewnić zgodność z normami SBP, w tym między innymi opracować Raport Bazy Dostaw, zgromadzić informacje o zużywanej energii i emisji dwutlenku węgla oraz zweryfikować poprawność funkcjonującego systemu kontroli pochodzenia produktu (np. FSC lub PEFC). W momencie kiedy firma zgłosi gotowość do certyfikacji, przeprowadzany jest audit certyfikacyjny na danym przedsiębiorstwie. Obejmuje on bezpośrednie obserwacje, przegląd dokumentacji oraz rozmowy z pracownikami i stronami zainteresowanymi. Na podstawie informacji zgromadzonych podczas auditu, opracowywany jest raport, który jest następnie opiniowany przez starszego eksperta NEPCon i przesyłany firmie do wglądu oraz wniesienia ewentualnych uwag. Jeśli wynik auditu certyfikacyjnego jest pozytywny, NEPCon wydaje certyfikat SBP. Publiczne streszczenie raportu jest udostępniane na stronie internetowej SBP.

Czy w Pani opinii polski rynek biomasy jest na tyle dojrzały, by docenić wartość SBP? Wydaje się, że certyfikat sprawdzi się na bardziej doświadczonych zachodnich rynkach, gdzie biomasę wykorzystuje się do produkcji zielonej energii w dużo większym stopniu niż w Polsce.

Prawdą jest, że certyfikacja SBP cieszy się większym zainteresowaniem w krajach, w których istnieją już przepisy regulujące zrównoważone pozyskiwanie biomasy wykorzystywanej w sektorze energetycznym, na przykład w Danii, Wielkiej Brytanii, Holandii czy Belgii. Obecnie polscy producenci bioenergii nie są prawnie zobowiązani do wykorzystywania tego standardu. Prawdopodobnie dostrzeżenie wartości i korzyści płynących z certyfikacji SBP w Polsce zajmie trochę więcej czasu. Z drugiej strony producenci pelletu i zrębków, którzy dostarczają materiał do krajów zachodnich, są zobligowani do wykazania, że materiał pochodzi ze zrównoważonych źródeł, a certyfikat SBP jest tego gwarancją, dlatego w takich sytuacjach firmy często zwracają się do nas.

Jaki jest koszt uzyskania certyfikatu SBP i czy należy go odnawiać?

Koszt certyfikacji SBP jest zależny od wielu czynników i nie ma jednej stałej kwoty, która będzie dotyczyła np. wszystkich firm produkujących biomasę czy firm handlowych. Tak jak wspomniałam już wcześniej zakres certyfikacji jest określany indywidualnie dla każdej firmy, a co za tym idzie cena jest także zróżnicowana. Certyfikat SBP jest ważny przez okres pięciu lat, jednak aby utrzymać jego ważność należy przechodzić coroczne audity okresowe.

NEPCon jako jedna z nielicznych jednostek certyfikujących oferuje SBP. Jakie warunki musieli Państwo spełnić, by otrzymać status jednostki certyfikującej SBP?

Pierwszym warunkiem stawianym podmiotom ubiegającym się o status jednostki certyfikującej w ramach systemu SBP jest posiadanie akredytacji Gospodarki Leśnej i Kontroli Pochodzenia Produktu FSC oraz PEFC – NEPCon jako jednostka z wieloletnim doświadczeniem w tym zakresie bez trudu spełnił ten warunek. Ponadto musieliśmy przejść rygorystyczny proces weryfikacji naszych procedur oraz praktycznej wiedzy. SBP zatwierdziło zespół auditorów NEPCon poprzez szkolenia i egzaminy. Dodatkowo prowadzono obserwacje pracy naszych auditorów w trakcie auditu u producenta biomasy. Następnie niezależny Komitet Techniczny SBP dokonał przeglądu całego procesu oceny i potwierdził rekomendację do uzyskania uprawnień do prowadzenia certyfikacji SBP przez NEPCon. Jak już wspomniałam, w chwili obecnej NEPCon jest jedyną w Europie, zaakceptowaną przez SBP, jednostką certyfikującą.

Jakie w Pani opinii są perspektywy rozwoju tego segmentu rynku? A co temu rozwojowi stoi na przeszkodzie?

Rynek biomasy rozwija się dynamicznie. Oczywiście głównym problemem, z którym rynek będzie musiał się zmierzyć, to zagwarantowanie, że energia została wyprodukowana w sposób nienaruszający równowagi ekologicznej. Aktualnie istnieje wiele przeszkód, które utrudniają rozwój, między innymi niskie ceny paliw kopalnych, czy problemy z pozyskiwaniem surowca z przeznaczeniem na biomasę. Przeszkodę stanowi także brak spójnej polityki UE dla biomasy pochodzenia drzewnego – w poszczególnych krajach UE obowiązują różne zasady dotyczące wykorzystania biomasy, w tym między innymi różny system dotacji czy podatek węglowy.

Rozmowa ukazała się w listopadowym wydaniu „Magazynu Biomasa”

Zdjęcia: Nepcon Sp. z o.o.