Branża odnawialnych źródeł energii w Polsce rozwija się dynamicznie, a po sukcesie fotowoltaiki spojrzenia kierują się w stronę sektora biogazowego. Ma on oczywiście swoje wyzwania, ale dzisiaj jest nadzieją nie tylko dla inwestorów i rolników, ale też spółdzielni energetycznych, które szukają stabilnego źródła prądu i ciepła. Bank Ochrony Środowiska pozytywnie ocenia tego typu projekty i wiele z nich finansuje.
Według danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) z 19 lutego 2025 roku, w rejestrze Dyrektora Generalnego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa znajduje się 180 biogazowni rolniczych o łącznej zainstalowanej mocy elektrycznej 166,761 MW. Największy, bo aż 24% wzrost, odnotowano w segmencie mikrobiogazowni rolniczych. W 2024 roku uruchomiono 16 nowych mikroinstalacji, zwiększając ich łączną liczbę do 65. To nadal niewiele, jeśli weźmiemy pod uwagę potencjał naszego kraju. Dla rolników to wielka szansa.
Biogazownie komunalne, funkcjonujące przy składowiskach odpadów i oczyszczalniach ścieków, również odgrywają istotną rolę w sektorze – w 2024 roku działało 195 takich instalacji. Łącznie na koniec ubiegłego roku w Polsce funkcjonowały 442 biogazownie, co pokazuje rosnące zainteresowanie tym segmentem rynku.
Korzystne zmiany dla inwestorów
Ostatnie miesiące przyniosły szereg pozytywnych sygnałów dla branży biogazowej i biometanowej. Inwestorzy mogą liczyć na:
- preferencyjne finansowanie,
- zmiany legislacyjne sprzyjające rozwojowi biometanu,
- włączenie biometanu do kluczowych zasobów energetycznych w polityce państwa.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) 3 lutego 2025 roku uruchomił drugi nabór wniosków w ramach programu „Energia dla wsi”, który oferuje dotacje i pożyczki na budowę biogazowni o mocy od 10 kW do 10 MW. Wnioski można składać do 19 grudnia 2025 roku lub do wyczerpania środków. Poziom dofinansowania może wynosić nawet 65% kosztów kwalifikowanych. Ponadto NFOŚiGW wnioskował do Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) o 2 mld zł na wsparcie wysokosprawnej kogeneracji z biogazu i produkcji biometanu, co otwiera nowe możliwości inwestycyjne.
Legislacja na korzyść biometanu?
Zmiany prawne obejmują włączenie biometanu do systemu aukcyjnego oraz możliwość jego przesyłu przez sieci gazowe. Pierwsza z tych zmian – wsparcie operacyjne w formie systemu aukcyjnego – to krok w dobrą stronę, choć budzi obawy inwestorów. Ryzyko związane z niestabilnymi kosztami eksploatacyjnymi i karami za dostawy, niższe od deklarowanych, może wpłynąć na rentowność nowych projektów.
Z kolei umożliwienie transportu biometanu w sieci gazowej to rozwiązanie bardziej korzystne. Utrzymanie statusu odnawialnego źródła energii dla biometanu, po dodaniu komponentów zwiększających jego wartość opałową, pozwala na jego efektywniejsze wykorzystanie w gospodarce. W dłuższej perspektywie konieczne będzie jednak przystosowanie sieci do transportu biometanu bez konieczności jego wzbogacania.
Biometan w polityce energetycznej państwa
Biometan zyskał ważne miejsce w Krajowym Planie w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK), którego aktualizacja została opublikowana w lutym 2025 roku. Dokument ten wskazuje biometan jako kluczowy element dekarbonizacji sektora rolniczego oraz stabilne źródło energii dla terenów wiejskich.
W KPEiK biometan uwzględniono również jako zamiennik gazu ziemnego w transporcie, przemyśle, elektroenergetyce i ciepłownictwie, a także w produkcji zielonego wodoru. W najbardziej ambitnym scenariuszu przewiduje się wykorzystanie 3,2 mld m³ biometanu rocznie, co stanowi około 40% jego potencjału produkcyjnego w Polsce.
Rola bankowości
Dla sektora finansowego kluczowe jest zapewnienie stabilnego rozwoju rynku dla biometanu. Jeśli pojawi się realna możliwość przyłączenia biometanowni do sieci gazowych oraz gwarancja odbioru wyprodukowanego gazu, inwestycje w ten sektor staną się bardziej atrakcyjne dla banków i funduszy inwestycyjnych. Wieloletnie doświadczenia Banku Ochrony Środowiska pokazują, że takie projekty są opłacalne dla inwestorów, można je finansować z kredytów, a odpowiednie mechanizmy wsparcia potrafią pobudzić branżę.
2025 – rok przełomu?
Rok 2025 może rzeczywiście okazać się przełomowy dla sektora biometanowego. Wszystko zależy jednak od skuteczności wdrażanych regulacji oraz stabilności finansowania. Jeśli głosy ekspertów i potrzeby inwestorów zostaną uwzględnione, branża ma realną szansę na dynamiczny rozwój, podobny do tego, jaki obserwowaliśmy w przypadku fotowoltaiki. Mowa tu zarówno o biogazowniach małych, jak i dużych – jeśli będą tylko miały odpowiednie ilości substratu by działać, mogą okazać się naprawdę ważnym elementem polskiego systemu produkcji ciepła i energii.
Autorzy: Ewelina Jurczuk Inżynier Ekolog, Zsuzsanna Iwanicka Główny Inżynier Ekolog, Bank Ochrony Środowiska
Rynek biogazu i biometanu. Czytaj za darmo w internecie!
Materiał powstał przy współpracy z Bankiem Ochrony Środowiska
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
