Odejście od paliw kopalnych jako jeden z celów transformacji energetycznej musi bardzo mocno uwzględniać lokalne uwarunkowania, także techniczne i finansowe, związane z możliwością wykorzystania ciepła odpadowego. Przykładem wsparcia implementacji dyrektywy RED w tym zakresie są dwa projekty dofinansowane z programu LIFE: Low2HighDH i REDI4HEAT.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (RED III) ustanawiając wiążący ogólny cel unijny dotyczący zapewnienia, aby udział energii ze źródeł odnawialnych w Unii w końcowym zużyciu energii brutto wynosił co najmniej 32% do 2030 r. i wskazując sposoby osiągnięcia go przez kraje członkowskie, odnosi się również do kwestii ciepła i chłodu odpadowego. RED III szczególnie podkreśla rolę pomp ciepła, które poza produkcją energii cieplnej i chłodniczej, pozwalają na wykorzystanie ciepła i chłodu odpadowego. Dyrektywa rekomenduje szybkie wprowadzenie tej technologii, co ma pozwolić na zastąpienie instalacjami OZE kotłów na gaz ziemny i inne paliwa kopalne w sieci ciepłowniczej, przy jednoczesnym zwiększeniu efektywności energetycznej systemów cieplnych.
Projekt Low2HighDH
Realizowany obecnie unijny projekt Low2HighDH ma na celu wsparcie konsultingowe w zakresie transformacji ciepłowniczych systemów wysokotemperaturowych na systemy niskotemperaturowe w Polsce, Słowacji i na Litwie. Jedną z promowanych technologii są pompy ciepła, w tym wykorzystujące ciepło odpadowe. W ramach projektu grupa wybranych właścicieli systemów wysokotemperaturowych otrzyma bezpłatną pomoc konsorcjum projektowego (w tym ze strony inżynierów Krajowej Agencji Poszanowania Energii) w opracowaniu planów inwestycyjnych, umożliwiających modernizację ich systemu na niskotemperaturowy, spełniający warunki systemu efektywnego energetycznie.
Rozpoczęcie procesu kwalifikacji zainteresowanych przedsiębiorstw planowane jest na wrzesień. W ramach projektu opracowywane jest również portfolio rozwiązań technicznych i finansowych, pasujących do realiów beneficjentów z Polski, Słowacji i Litwy. W efekcie zaprezentowanych zostanie dziesięć technologii, opartych w większości o pompy ciepła – z wykorzystaniem ciepła odpadowego i źródeł niskotemperaturowych. Ponadto na tej bazie konsorcjum projektowe stworzy i rozpowszechni materiały, które zostaną wykorzystane przez inne przedsiębiorstwa ciepłownicze o podobnych uwarunkowaniach techniczno-ekonomicznych.
Projekt REDI4HEAT
Drugi aktualnie realizowany projekt, czyli REDI4HEAT, wspiera działaniami analitycznymi i upowszechniającymi wdrażanie przepisów dyrektywy RED, asystując krajowym władzom centralnym i lokalnym w procesie formułowania i weryfikacji polityk i programów wsparcia w obszarze ogrzewania i chłodzenia. Jednym z zagadnień jest przyspieszenie transformacji istniejących systemów na efektywne energetycznie sieci ciepłownicze i chłodnicze.
Wydajna dystrybucja energii cieplnej ze scentralizowanych źródeł do wielu obiektów jest konkretną opcją znacznego zwiększenia wykorzystania energii odnawialnej i ciepła odpadowego. Odpowiednie ramy regulacyjne i właściwe polityki są jednak warunkiem wstępnym – i koniecznym – dla tworzenia wykonalnych projektów dekarbonizacji ogrzewania i chłodzenia. Kluczowe jest skoordynowane opracowanie i wdrażanie wspierających polityk, przepisów i zachęt na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym.
Poważnym wyzwaniem jest zapewnienie spójności wszystkich środków tak, aby wzmacniały się wzajemnie, a nie wykluczały. Programy finansujące powinny umożliwiać elastyczne łączenie ich w projektach, umożliwiając również współfinansowanie prywatne. Dlatego jednym z realizowanych obecnie zadań projektu REDI4HEAT jest identyfikacja tzw. Kluczowych Czynników Sukcesu (KSF), stanowiących podstawę tworzenia i weryfikacji efektywnych polityk i programów w obszarze systemów ciepła i chłodu.
CZYTAJ RÓWNIEŻ:
Instalacje spalające biomasę – jedyna taka mapa w Polsce!
Kolejnym opracowywanym dokumentem są wytyczne do oceny przydatności aktualnych i planowanych polityk i programów (takich jak np. Krajowy plan na rzecz energii i klimatu czy programy dotacyjne) w odniesieniu do wymagań dyrektywy RED. Taka ocena umożliwi zainteresowanym instytucjom uzupełnienie lub ulepszenie krajowego pakietu rozwiązań, dotyczących efektywnych energetycznie systemów ciepła i chłodu.
Warto zauważyć, że wykorzystanie ciepła odpadowego w przemyśle i ciepłownictwie jest szczególnie złożonym tematem ze względu na specyficzne parametry i często jedynie okresową dostępność. Z tego powodu wymaga wyjątkowo dopracowanych rozwiązań wspierających. W takich przypadkach wykorzystanie narzędzi opracowanych w ramach projektu REDI4HEAT będzie szczególnie przydatne. Wdrażanie dyrektywy RED jest wspierane przez wiele projektów dofinansowanych z programu LIFE. Opisane tu dwa z nich – REDI4HEAT i Low2HighDH – dotyczą szczególnie istotnego w Polsce obszaru ciepłownictwa. Wszystkie informacje oraz dokumenty, stanowiące rezultat pracy konsorcjów są udostępniane tutaj.
Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj Magazyn Biomasa:
Tekst: Marek Tobiacelii, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Zdjęcie: Shutterstock
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
