Ministerstwo Klimatu i Środowiska szykuje nowelizację ustawy o elektromobilności – kluczowej dla rozwoju zeroemisyjnego transportu i poprawy jakości powietrza w Polsce.Uwagi do noweli przygotowały organizacje społeczne.
REKLAMA
Nowelizacja to szansa na stworzenie stref czystego transportu w miastach – bez nich smog w ciągu kolejnych lat będzie się tylko zwiększał. Strefy czystego transportu mogą też odwrócić trend robienia z Polski samochodowego śmietniska Europy. Grupa organizacji pozarządowych i prawników złożyła[1] poprawki do ustawy, które pozwolą skutecznie walczyć z zanieczyszczeniami emitowanymi przez samochody i będą wspierać rozwój elektromobilności.
Uchwalona dwa lata temu ustawa miała być impulsem do rozwoju elektromobilności oraz dać samorządom realne narzędzia do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza z transportu w miastach. W tym czasie nie powstała żadna strefa czystego transportu (SCT), zwiększyła się za to liczba sprowadzonych z zachodu samochodów z drugiej ręki. Raporty NIK potwierdzają, że mamy poważny problem z przekraczaniem norm emisji spalin.[2]
-Pochylamy się nad jednym z największych problemów cywilizacyjnych w kraju. Bez czystego powietrza i inteligentnej rewolucji w gospodarce jako społeczeństwo będziemy płacić więcej i więcej za każdy rok zwłoki we wspieraniu elektromobilności – mówi prezes FPPE Marcin Korolec.
Zespół ekspertów skupiający różne środowiska i organizacje dokonał przeglądu propozycji i wskazał słabe punkty nowelizacji. Pokazujemy jak naprawić niedziałającą ustawę proponując zmiany w 4 głównych obszarach: stref czystego transportu, wsparcia w budowie infrastruktury, systemu zachęt dla zakupu pojazdów elektrycznych i zmianie przepisów o car-sharingu.
Strefy czystego transportu – sposób na modernizację miast
Szybkie ustanowienie SCT w Polsce jest kluczowe w walce z zanieczyszczeniami powietrza. Samorządy realizują programy związane z walką z emisjami z pieców przydomowych, ale nadal nie mają narzędzi do walki z trującymi samochodami. Sytuacja będzie się tylko pogarszać – w listopadzie 2020 padł rekord średniego wieku importowanego samochodu używanego, obecnie wynosi prawie 11,89 lat[3]. Do Polski co miesiąc trafia kilkadziesiąt tysięcy samochodów, wiele z nich to szczególnie zanieczyszczające powietrze diesle. Nic nie wskazuje na to, że w 2021 trend się odwróci – kierowcy na zachodzie wyprzedają diesle, którymi nie mogą wjechać do największych europejskich miast.
Zdaniem Jacka Mizaka z FPPE “strefy czystego transportu mogą być barierą ochronną przed wpuszczaniem trujących samochodów do miast. Taką politykę z powodzeniem realizuje ponad 250 miast w Europie. W wielu przypadkach ustalono już datę zakazu ruchu dla samochodów z silnikami spalinowymi – najpierw diesla, a w późniejszym okresie wszystkich innych. Czas, by takie strefy wprowadzić w Polsce“.
Oto 5 propozycji zmian, które pozwolą na powstanie skutecznych SCT nad Wisłą:
- Proponujemy, aby strefy były obowiązkowe także dla mniejszych gmin – spaliny trują demokratycznie i w dużych i małych miejscowościach. W projekcie znalazł się zapis tylko o dużych gminach miejskich, tymczasem problem zanieczyszczeń powietrza dotyczy także mniejszych gmin. Kryterium utworzenia SCT powinno być znaczne przekraczanie norm jakości powietrza dla zanieczyszczeń, nie kryterium ilości mieszkańców. Dodatkowo obowiązek tworzenia stref zostałby nałożony na gminy, które pobierają opłatę miejscową lub klimatyczną z uwagi na wyjątkowe walory przyrodnicze i klimatyczne.
- Strefy Czystego powietrza powinny mieć 5 klas – takie rozwiązanie pozwala dostosować stopień ochrony. Ścisłe centra mogą być chronione bardziej – np. starówka w Warszawie, gdzie wjazd miałyby tylko pojazdy zeroemisyjne – podczas gdy inne części miasta mogłyby mieć mniej rygorystyczne normy. Klasy SCT powinny być oparte na normach EURO. Czas na rozróżnienie klas pojazdów, generujące wyższe emisje diesle powinny mieć ostrzejsze normy wjazdu do poszczególnych klas strefy.
- Katalog wykluczeń dla pojazdów powinien być możliwie mały – ustawodawca zakłada, że po nowelizacji z przepisów o SCT będą wyłączone pojazdy mieszkańców stref, tymczasem to one generują 60% ruchu na ulicach. Sprzeciwiamy się też preferencyjnym traktowaniu samochodów na gaz ziemny i z instalacją LPG.
- Pozwólmy na łączenie stref i dostosowywanie ich do lokalnej specyfiki – proponujemy, aby gminy mogły łączyć wysiłki i ustanawiać strefy na obszarze większym niż jedna gmina. Gminy w obszarach metropolitalnych i konurbacje będą mogły w ten sposób efektywnie dbać o jakość powietrza.
- Planowanie kolejnych działań z wyprzedzeniem – w ustawie powinny znaleźć się przepisy nakładające na gminy obowiązek tworzenia wieloletnich planów zaostrzania kryteriów funkcjonowania SCT. W ten sposób mieszkańcy będą mogli przygotować się do zmian, a wprowadzanie kolejnych obostrzeń nie będzie nagłe i nie spowoduje utrudnień dla lokalnej gospodarki. Przed nami wiele kolejnych kroków na drodze do zeroemisyjnego transportu, ustawa może pomóc je odpowiednio zaplanować.
Pozostałe postulaty
Nasze uwagi zgłosiliśmy także w innych obszarach – wsparcia dla infrastruktury dla pojazdów elektrycznych wskazując na nieuzasadnione obciążenia i opłaty nakładane na budujących stacje ładowania. Zgłosiliśmy również krytyczne uwagi do pomysłu wpuszczenia na buspasy samochodów z car-sharingu innych niż elektryczne – to wprowadzanie tylnymi drzwiami przepisy, które pozbawią buspasy ich podstawowej funkcji.
Opowiadamy się za ambitną i jednocześnie realną zmianą ustawy, która będzie wsparciem dla samorządów i odblokuje martwe dzisiaj założenia dotyczące ochrony powietrza przez strefy czystego transportu. Dobrze działająca ustawa o elektromobilności to kolejny krok do osiągnięcia neutralności klimatycznej Polski w 2050, która jest naszym celem.
Chcesz wiedzieć więcej? Dlatego czytaj Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:
Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!
[1] Autorami propozycji są: Fundacja Promocji Pojazdów Elektrycznych (FPPE), Polskie Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki (PKE OM), Warszawski Alarm Smogowy (WAS), Zespół
Badawczy ds. Prawa Ochrony Środowiska i Bioróżnorodności na Wydziale Prawa i Administracji UW
[2] Zob. Najwyższa Izba Kontroli, Zabójczy smog z samochodowych spalin, 03.12.2020, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/zabojczy-smog-z-samochodowych-spalin.html
[3] Zob. Samar Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego, Średni wiek aut z importu – padł niechlubny rekord, 08.12.2020, https://www.samar.pl/__/3/3.a/110473/3.sc/11/%C5%9Aredni-wiek-aut-z-importu—pad%C5%82-niechlubny-rekord.html?locale=pl_PL
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
