Program Czyste Powietrze zostanie wstrzymany, ponieważ skala nieprawidłowości w zakresie jego działania ogranicza płynność dystrybuowania finansów i uniemożliwia dalsze funkcjonowanie w obecnym kształcie. Wsparcie powróci wiosną w nowej odsłonie. Dotąd złożono w nim milion wniosków na łączną kwotę 37 mld zł wsparcia, z czego 820 tys. ma już podpisane umowy na kwotę 27 mld zł.
Rząd pozyskał z KPO ponad 14 mld zł, aby zabezpieczyć kontynuacje działania programu Czyste Powietrze. Nowy kształt dofinansowania ma zagwarantować ich dobre rozlokowanie.
Co się zmieni?
Priorytetem będzie pomoc ofiarom powodzi. Od grudnia zostanie dla nich uruchomiony specjalny nabór z uproszczonymi zasadami. Inni potencjalni beneficjenci będą musieli poczekać do wiosny, aby złożyć wniosek.
Czytaj też: Dofinansowanie projektów OZE dla samorządów
Inne ważne zmiany to:
- ustalenie cen maksymalnych. Pojawiał się problem z zawyżaniem kosztów jednostkowych, który zostanie zlikwidowany dzięki tej regulacji.
- pełnomocnicy nie będą mogli wymuszać prefinansowania projektu. Dochodziło do sytuacji, w których firmy brały zaliczki, by potem nie realizować zamówień.
- pojawi się wymóg bycia właścicielem nieruchomości przez minimum 3 lata. Wszystko dlatego, że często przepisywano nieruchomości na osoby o najniższych dochodach w gospodarstwie domowym.
- zostanie wprowadzona instytucja operatora, który wspiera beneficjenta na każdym etapie, również w czynnościach administracyjnych.
- przedstawione zostaną wymogi dla audytorów. Zostanie on zobowiązany do osobistego stawienia się na miejscu i przygotowania audytu w należyty sposób.
- wnioski będą uproszczone, a okres ich rozpatrywania skrócony.
- pojawi się ubezpieczenie OC dla wykonawcy.
- zwiększy się liczba przeprowadzanych kontroli – 10% umów zostanie poddane przeglądowi i rewizji.
- zostaną wyznaczone konkretne standardy dla termomodernizacji.
Pierwsze reformy pojawiały się już wcześniej. Przykładowo – na najniższym poziomie ustalono, że dofinansowanie może dotyczyć jedynie jednego budynku. Wprowadzono też listę ZUM, co ma uchronić beneficjentów przed ryzykiem związanym z doborem złego przedsiębiorstwa lub urządzenia do danego budynku. Zawarte w niej podmioty musza przejść audyt.
Czemu wstrzymano Czyste Powietrze?
Już od dawna borykano się z problemem braku płynności programu.
– Kiedy w 2023 r. WFOŚiGW zastały 200 tys. nierozpatrzonych wniosków na kwotę 2,6 mld zł. Powstały zaległości, bo te wnioski trzeba było rozpatrzeć. W tamtym roku tygodniowo wpływało 3 tys. wniosków, w tym roku jest to już 6 tys. […] Już teraz udało nam się zmniejszyć liczbę nierozpatrzonych wniosków z 200 do 160 tys., ale to nadal jest zbyt duża liczba. W takiej sytuacji beneficjent i wykonawca nie wiedza, kiedy właściwie przekazano zostaną te środki – wyjaśnia Robert Gajda, zastępca prezesa w NFOŚiGW.
Czytaj też: Warunki przyłączenia do sieci ważne 30 dni? Co to oznacza dla OZE?
W ocenie zarządu NFOŚiGW jednoczesne prowadzenie programu i dokonywanie jego reformy byłoby trudne i powodowałoby spowolnienie tego procesu.
Nie pomogłaby także zmiana liczby urzędników rozpatrujących wnioski.
– Nawet jeżeli zwiększylibyśmy ilość osób obsługujących ten program, to i tak nie rozwiążemy tego problemu. Bo jednej rzeczy nie zmienimy i jest to liczba wykonawców. Zalanie rozpatrzonymi wnioskami spowoduje, że prace trudniej będzie wykonać porządnie – mówi Robert Gajda.
Dla osób, które dokonały już termomodernizacji, zostaną ustalone indywidualne zasady wypłacania świadczeń.
Zdjęcie: Archiwum Magazynu Biomasa
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
