Metale ziem rzadkich są niezbędne przy produkcji turbin wiatrowych oraz baterii, które znajdują się w telefonach, samochodach elektrycznych i innym sprzęcie akumulatorowym. Jakie znaczenie ma odkrycie tych złóż dla Szwecji i całej Europy?

Kiruna to góra usytuowana w północnej Szwecji. Od dawna prowadzi się tam wydobycie rudy żelaza, a od 2 lat wiedziano, że znajdują się tam również inne cenne złoża.

Metale ziem rzadkich i ich strategiczne znaczenie

Cenne właściwości chemiczne sprawiają, że pierwiastki ziem rzadkich są istotnym ekonomicznie surowcem. Do tej grupy metali należą niektóre skandowce i wszystkie lantanowce. Ich wydobycie odbywa się w różnych częściach świata, jednak głównie ma miejsce w Chinach, gdzie pozyskuje się 2/3 surowca. Chiński monopol dotyczy także przetwórstwa, bo to właśnie ten kraj opowiada za 90% obróbki metali ziem rzadkich.

Wykorzystuje się je do produkcji wielu urządzeń niezbędnych do wprowadzenia zielonej transformacji – są potrzebne m.in. do wyrobu paneli fotowoltaicznych, katalizatorów. Uczestniczą także w procesach rafinacji ropy naftowej i są konieczne dla przemysłu lotniczego oraz kosmicznego. Mają ogromne znaczenie dla różnych dziedzin gospodarki, dlatego tak ważne jest uniezależnienie się od dostawy surowców z Chin.

Czytaj też: Dawna kopalnia węgla stanie się wielkoskalowym obiektem OZE w Wielkopolsce

Chińska przewaga na światowym rynku

Światowy rynek budowy turbin wiatrowych w 2021 roku w 51% należał do Chin. Na razie nie obserwuje się, aby producenci z azjatyckiego państwa próbowali wejść na europejski rynek, jednak niedługo sytuacja może się zmienić. Aktualnie energetykę wiatrową rozwijają na obszarze swojego państwa i to pochłania duży odsetek fabrykatu. Są także pionierami w budowie turbin wiatrowych na wodzie – w 2021 roku aż 80% tego typu instalacji postawili właśnie Chińczycy.

Tymczasem europejski rynek turbin ma tendencję spadkową. Obietnice inwestycji w energetykę wiatrową ze strony państw Unii okazują się nie wchodzić w życie w takim stopniu, jak oczekiwaliby producenci. Firmy nie są w stanie konkurować z Chinami pod względem cen ze względu na monopol Państwa Środka na wiele ważnych komponentów turbin. Wprowadzenie zielonego ładu w warunkach braku dostępności surowców jest utrudnione. Odkrycie metali ziem rzadkich w Szwecji może to zmienić.

Kopalnia w Kirunie a metale ziem rzadkich

W pobliżu góry Kiruna znajduje się miasto o tej samej nazwie. Kopalnia rudy żelaza rozrosła się do tego stopnia, że w połowie pochłonęła już wzniesienie, a od kilku lat sięga w głąb 23-tysięcznej miejscowości. Z powodu odkrycia kolejnych rud, przesunięto o 3 km starą część miasta. Wybudowano około 300 nowych mieszkań, a zabytkowe budynki zostały przewiezione. Firma LKAB, do której należy ta największa w Europie kopalnia, dofinansowała całe przedsięwzięcie.

Prezes firmy LKAB, Jan Mostroem szacuje, że prace wydobywcze rozpoczną się dopiero za 10-15 lat. Zasadniczym utrudnieniem są przepisy prawne. Obawy o wpływ kopalni na środowisko, niechęć hodowców reniferów i ryzyko naruszenia obszarów Natura 20000 może utrudnić uzyskanie niezbędnych pozwoleń.

Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!

Zdjęcie: Pixabay

Źródło: The Irish Times, Associated Press News