Dofinansowanie projektów OZE dla samorządów

Odnawialne źródła energii stanowią kluczowy element w światowych wysiłkach zmierzających do zmniejszenia zależności od paliw kopalnych i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Na jakie wsparcie mogą liczyć gminy, które chcą rozwijać swoje projekty OZE?

Wielkość instalacji OZE wpływa na dostępność konkretnych programów. Zgodnie z linią demarkacyjną mniejsze instalacje wspierane są na poziomie regionalnym, a większe na krajowym. Dla instalacji biogazu i energii słonecznej granica wynosi 0,5 MWe, a dla biomasy i wiatru – 5 MWe.

Nie sposób omówić dokładnie wszystkich programów wspierających zarówno instalacje OZE jak i inwestycje w poprawę efektywności energetycznej realizowane przez Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST). Poniższa lista ma na celu przede wszystkim uświadomić wielość dostępnych źródeł wsparcia publicznego i zachęcić do przyjrzenia się planom gmin pod kątem możliwości ich dofinansowania.

Program FEnIKS jako główne źródło wsparcia

Głównym źródłem wsparcia z dotacji unijnych jest program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (dalej: FEnIKS). Oferuje on samorządom finansowanie OZE w ramach dwóch działań:

POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ, CZYLI DZIAŁANIE FENX.01.01 – wsparcie finansowe dla jednostek publicznych, które zmierzają do poprawy efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej poprzez między innymi zastosowanie źródła opartego na OZE. Nabór wniosków odbywa się w terminie od 28 października 2024 r. do 31 stycznia 2025 r.

REALIZACJA INSTALACJI Z ZAKRESU OZE W RAMACH DZIAŁANIA FENX.02.02 ROZWÓJ OZE – wsparcie projektów związanych z budową lub przebudową instalacji odnawialnych źródeł energii do wytwarzania energii elektrycznej, cieplnej oraz wytwarzania paliw alternatywnych z OZE. Wsparcie przewidziane jest tutaj w ramach instrumentu finansowego składającego się zarówno z dotacji bezzwrotnej, pożyczki preferencyjnej nieoprocentowanej oraz pożyczki rynkowej co stanowi łącznie wsparcie nawet do 100% kosztów kwalifikowanych inwestycji. Dokładna data naboru dla samorządów nie jest znana, a termin ogłoszenia jak na razie nie pojawił się w najnowszej wersji harmonogramu naborów dla programu FEnIKS. Jest to jednak potencjalne źródło finansowania i warto o nim wiedzieć.

Program „Energia dla wsi” w ramach funduszu modernizacyjnego

Wiele programów oferuje wsparcie dla społeczności energetycznych, takich jak klastry i spółdzielnie energetyczne, z możliwością zaangażowania samorządów. Jedną z kluczowych inicjatyw w tym obszarze jest program „Energia dla wsi”, dysponujący budżetem w wysokości 3 mld zł. Program, finansowany z Funduszu Modernizacyjnego, skupia się na rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich. Beneficjenci mogą ubiegać się o preferencyjne pożyczki oraz bezzwrotne dotacje na realizację inwestycji w OZE. Kolejna runda naboru wniosków planowana jest na przełom 2024 i 2025 r.

Zielona transformacja miast w ramach KPO

Celem „Zielonej transformacji miast” w ramach KPO jest stworzenie sprzyjających warunków dla zrównoważonego rozwoju miast poprzez wdrażanie projektów związanych z ekologiczną transformacją, które jednocześnie poprawiają jakość życia mieszkańców i przyczyniają się do ochrony środowiska.

W ramach tego działania przewidziano finansowanie przedsięwzięć mających na celu redukcję emisji, rozwój odnawialnych źródeł energii, modernizację infrastruktury miejskiej oraz zwiększenie efektywności energetycznej budynków. Wsparcie udzielane jest w formie pożyczki oprocentowanej od 0 do 1%, w kwocie od 2 do 500 mln zł. Program będzie wdrażany do III kwartału 2026 r.

Dodatkowe źródła finansowania

Samorządy mogą korzystać z 16 regionalnych programów operacyjnych, które oferują wsparcie dla mniejszych instalacji OZE oraz projektów związanych z poprawą efektywności energetycznej budynków publicznych.

Aktualnie nabory odbywają się w kilku województwach. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) również stanowią istotną alternatywę w finansowaniu inwestycji w odnawialne źródła energii. Fundusze te często oferują preferencyjne pożyczki, z możliwością częściowego umorzenia kapitału, co dodatkowo zwiększa atrakcyjność takich rozwiązań dla inwestorów.

Punktem wyjścia jest jednak gotowość projektu do realizacji, która często stanowi element decydujący o jego powodzeniu. Posiadanie warunków przyłączenia do sieci, choć nie zawsze obligatoryjne, może znacząco wpłynąć na ocenę merytoryczną wniosku. Projekty w zaawansowanej fazie przygotowania, z odpowiednią dokumentacją i niezbędnymi pozwoleniami, mają zdecydowanie większe szanse na uzyskanie wsparcia finansowego.

Im lepiej przygotowany projekt, tym wyżej oceniane jest jego potencjalne powodzenie, co zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania dofinansowania.

Tekst: Iwona Poliwka, Doradca ds. Finansowania Inwestycji METROPOLIS Doradztwo Gospodarcze Sp. z o.o.

Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj magazyn Zielona Gmina:

Zdjęcie: Shutterstock