Przedstawiono raport analizujący efekty rządowego programu POIiŚ 2014-2020. Czego udało się dokonać, a co jeszcze trzeba poprawić?

Wnioski zawarto w raporcie końcowym oceniającym realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ). Opracowanie powstało na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Poprawa rentowności i bezpieczeństwa energetycznego przedsiębiorstw

Według raportu, przewidywany wzrost mocy jednostek wytwórczych OZE wyniesie 1,78 GW. W przypadku produkcji energii z OZE zwiększy się o 3 465 GWh. Ponadto wybudowanych zostanie 1059 km sieci 400 kV oraz 185 km sieci 110 kV. Zostaną także rozbudowane 32 stacje elektroenergetyczne.

Dzięki temu zdolność przyłączenia OZE do sieci elektroenergetycznej wzrośnie o blisko 4,6 GW. Dofinansowana infrastruktura przesyłowa służyć będzie m.in. wyprowadzeniu mocy z planowanych morskich farm wiatrowych.

Większość środków przeznaczono na dofinansowanie źródeł ciepła w systemach ciepłowniczych (ciepłownie i elektrociepłownie zasilane biomasą, ciepłownie geotermalne). Wsparto również jednostki wytwórcze produkujące energię na potrzeby własne przedsiębiorstw.

– Dofinansowane inwestycje mają wpływ na poprawę rentowności i bezpieczeństwa energetycznego przedsiębiorstw, w tym z sektora ciepłownictwa systemowego. Aspekt ten nabiera znaczenia w dobie obecnego kryzysu na rynku paliw i energii. Wiele dofinansowanych przedsięwzięć dotyczących wytwarzania energii cieplnej z OZE można także uznać za wzorzec oraz dobrą praktykę dla realizacji działań w obszarze OZE na perspektywę finansową 2021-2027 – podkreślono w opracowaniu.

POIiŚ 2014-2020 umożliwi modernizację 1 8513 budynków o łącznej powierzchni użytkowej 3,95 mln m², a także modernizacji co najmniej 288 źródeł ciepła.

– Istotny wpływ POIiŚ 2014-2020 wystąpi przede wszystkim w przypadku poprawy efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej, w szczególności budynków placówek szkolnictwa artystycznego, szkolnictwa wyższego oraz krajowych i wojewódzkich struktur policji – głosi raport.

Czytaj również: Dla kogo okna za darmo? Jak dostać 100% dofinansowania?

POIiŚ – kluczowe źródło wsparcia

Projekty obejmują modernizację 581 stacji elektroenergetycznych oraz odcinków sieci dystrybucyjnych. Zasięg ich oddziaływania to ok 3,53 mln odbiorców energii, co odpowiada 20% całkowitej liczby odbiorców energii na rynku detalicznym w 2021 r.

Wsparte inwestycje mają wpływ na bardziej efektywne i bezpieczniejsze zarządzanie siecią średniego i niskiego napięcia. Dzięki modernizacji infrastruktury oraz wdrożeniu funkcjonalności smart nastąpi także ograniczenie strat sieciowych o ok. 12,5 GWh.

Efektem projektów dofinansowanych w ramach POIiŚ 2014-2020 będzie modernizacja 617 km oraz budowa 558 km sieci ciepłowniczej, a także instalacja 4,5 tys. indywidualnych węzłów cieplnych.

Przekłada się to na zmniejszenie strat ciepła na przesyle oraz przyłączenie nowych odbiorców. To z kolei oznacza zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o ok. 3 mln GJ, zmniejszenie emisji CO₂ o ok. 337 tys. ton oraz spadek emisji pyłów o ok. 390 Mg.

POIiŚ 2014-2020 był w latach 2016- 2022 kluczowym źródłem wsparcia publicznego dla modernizacji i rozwoju sieci ciepłowniczych. Łącznie na ten cel w ramach analizowanych w badaniu programów przeznaczono 2,1 mld PLN, w tym 75% z POIiŚ 2014-2020.

Program będzie miał istotny wpływ na zwiększenie produkcji energii elektrycznej i cieplnej w wysokosprawnej kogeneracji. Dofinansowano ponad 130 instalacji kogeneracyjnych o łącznej mocy zainstalowanej 875 MW.

Umożliwiło to modernizację źródeł ciepła w 85 systemach ciepłowniczych. Około 60 z nich uzyska lub utrzyma status systemu efektywnego energetycznie. Zmodernizowano źródła ciepła w kierunku kogeneracji lub OZE w około 34% koncesjonowanych systemów ciepłowniczych funkcjonujących w Polsce.

Czytaj również: Nowa inwestycja Enei pozwoli na rozwój OZE

Potrzeby w zakresie OZE są większe

POIiŚ był w latach 2016-2021 jedynym źródłem wsparcia publicznego, które dedykowano wdrażaniu inteligentnych funkcjonalności w sieciach energetycznych. Jednak według raportu skala finansowa programu była niewielka w porównaniu do potrzeb. Obecnie szacuje się, że nakłady inwestycyjne sektora dystrybucji energii elektrycznej, niezbędne do przeprowadzenia procesu „zielonej” transformacji zgodnie z polityką energetyczno-klimatyczną UE, w perspektywie 2030 r. wyniosą co najmniej 100 mld PLN.

Do minusów programu zaliczyć można fakt, że duże przedsiębiorstwa w bardzo niewielkim stopniu korzystały ze środków oferowanych w POIiŚ 2014-2020. Wśród kluczowych przyczyn takiego stanu rzeczy autorzy raportu upatrują:

• nieatrakcyjny dla przedsiębiorców poziom zachęt finansowych
• złożony i wydłużony proces wyboru, oceny i rozliczenia projektów
• niepewność związaną ze zmianą legislacji lub brakiem odpowiednich regulacji prawnych dotyczących OZE
• dostępność alternatywnych, atrakcyjnych źródeł finansowania przedsięwzięć
• relatywnie niskie ceny energii i jej nośników w okresie prowadzenia naborów wniosków
• deficyty wiedzy na temat możliwych działań w obszarze efektywności energetycznej i OZE oraz korzyści z nich wynikających

Dlatego na perspektywę finansową 2021-2027 rekomendują uatrakcyjnienie i uproszczenie warunków wsparcia zwrotnego oraz rozszerzenie wsparcia na średnie przedsiębiorstwa. Zalecane jest również zaplanowanie promocji dobrych praktyk na temat rozwiązań ukierunkowanych na poprawę efektywności energetycznej i zastosowanie OZE w przedsiębiorstwach.

Mimo znacznej skali przeprowadzonych dotąd inwestycji, potrzeby w zakresie wytwarzania i przesyłu energii z OZE nie zostały w pełni zaspokojone.

– W perspektywie finansowej 2021-2027 wskazane jest wsparcie w szczególności jednostek do produkcji energii cieplnej z OZE, jak również kontynuacja wsparcia na rzecz dostosowania sieci elektroenergetycznych do przyłączenia i dystrybucji energii z OZE. Jednocześnie należy położyć większy nacisk na wsparcie rozwiązań umożliwiających efektywne magazynowanie energii oraz lepsze zarządzanie energią elektryczną i cieplną z OZE – czytamy w raporcie.

Chcesz wiedzieć więcej? Dlatego czytaj Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!

źródło: Serwis Samorządowy PAP

zdjęcie: Pixabay