Raport Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW) i Politechniki Lubelskiej „Więcej OZE w sieci” przedstawia 12 rekomendacji związanych ze zwiększeniem możliwości przesyłowych polskich sieci oraz podłączaniem nowych źródeł wiatrowych i słonecznych.

Kompleksowe opracowanie wskazuje na bieżące wyzwania w obliczu postępującej transformacji energetycznej.

– To wielowymiarowe spojrzenie na obecny stan sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, a także regulacji prawnych, które wpływają na ograniczone możliwości przyłączeniowe. […] Liczymy, że publikacja stanie się impulsem do dyskusji o potrzebnych zmianach, a nasze analizy przyczynią się do zoptymalizowania warunków w nadchodzących latach – tłumaczy we wstępie raportu Janusz Gajowiecki, prezes PSEW.

Wyzwania wynikające z podłączania OZE

Zalecenia zawarte w raporcie „Więcej OZE w sieci” są odpowiedzią na rosnącą presję na zmiany w miksie energetycznym Polski podyktowaną ambitnymi celami UE, ale także koniecznością uniezależnienia się od importowanych surowców. Dzisiejsze inwestycje w źródła odnawialne to krok w stronę całkowitego przejścia na krajowe zasoby w długofalowej perspektywie.

– To, że potrzebujemy i chcemy mieć w krajowym systemie elektroenergetycznym coraz więcej źródeł OZE, jest kwestią bezdyskusyjną. Jednak dziś wąskim gardłem rozwoju zielonych źródeł jest infrastruktura sieciowa systemu elektroenergetycznego, której dotychczas nie poświęcano w mojej ocenie wystarczającej uwagi. A przed sieciami elektroenergetycznymi stoją ogromne wyzwania i konieczność zmian, które wymagają wieloletniego i wielokierunkowego procesu inwestycji o niespotykanej dotychczas skali – zaznaczył w raporcie Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz Politechnika Lubelska postanowiły zidentyfikować główne bariery w obszarze przyłączania źródeł odnawialnych do sieci. Autorzy raportu zaproponowali bezinwestycyjne oraz niskoinwestycyjne metody zwiększania możliwości przyłączeniowych polskiego systemu elektroenergetycznego. Przedstawione rozwiązania będzie można szybko wdrożyć i w stosunkowo w krótkim czasie przyniosą duże efekty.

Eksperci podkreślają potrzebę aktualizacji strategicznych dokumentów rządowych, w których zapisane jest tempo i skala transformacji energetycznej, w tym PEP2040. Publikacja wskazuje także na potrzebę ujednolicenia systemów informowania i metodyk wyznaczania możliwości przyłączeniowych w ogólnie przyjętych praktykach. Zdaniem autorów aktualnie panuje informacyjny chaos, który nie pozwala jasno stwierdzić, jakie są zdolności przyłączeniowe w sieci przesyłowej 110 kV.

Problematyczna dla przyłączania nowych mocy jest także interpretacja stanu obciążeń linii napowietrznych. Nawet 5-10% przeciążenie nie skutkuje zagrożeniem dla bezpieczeństwa sieci, jednak obecnie już poziom 0,5% obciążalności dyskwalifikuje przyłączenie.

Podobne niedopatrzenie występuje w przypadku zwiększenia obciążalności linii z temperatury 60°C do 80°C. Jest to najprostszy i najtańszy sposób powiększenie możliwości przesyłowych. Stare linie napowietrzne dysponują sporymi rezerwami zarówno w kwestii temperatury, jak i naprężenia przewodów.

Czytaj również: 18-miesięczne rozmowy zakończone, cel UE to 42,5% OZE do 2030

Impuls do dyskusji

Problem z przyłączaniem nowych jednostek wytwórczych jest szczególnie widoczny w ostatnich latach. Tylko w latach 2020-21 najwięksi OSD wydali łącznie ponad 5 tysięcy odmów przekazania warunków przyłączenia o mocy 20 GW.

– Jednym z rekomendowanych rozwiązań jest wprowadzenie zachęt finansowych dla OSD. Mechanizm ten ma służyć bardziej racjonalnej ocenie możliwości przyłączania i pobudzeniu inwestycji w rozwój infrastruktury sieciowej – mówi jeden z autorów raportu prof. Piotr Kacjeko z Politechniki Lubelskiej.

W raporcie eksperci wskazują na potrzebę współdzielenia infrastruktury sieciowej, w szczególności przez źródła wiatrowe i fotowoltaiczne (tzw. cable pooling). Zwracają też uwagę na stworzenie warunków prawnych do wykorzystania rozwiązań opartych na linii bezpośredniej.

– Oczywista zdaje się potrzeba modernizacji infrastruktury sieciowej oraz budowa zupełnie nowych połączeń. Jednak niezbędne są także bezzwłoczne działania PSE S.A, OSD oraz polskiego rządu, by jak najszybciej zwiększyć możliwości przyłączeniowe polskiego systemu elektroenergetycznego w kontekście dążenia do dynamicznego rozwoju OZE. Wzrost zdolności infrastruktury sieciowej winien być elementem fundamentalnym i wyjściowym do szeroko rozumianej transformacji energetycznej – podkreśla Janusz Gajowiecki.

Czytaj również: Jak przyśpieszyć rozwój OZE?

12 kroków do zwiększenia udziału OZE

Lista wszystkich rekomendacji działań na poziomie krajowym wygląda następująco:

1. Pilna weryfikacja strategicznych dokumentów rządowych, w tym PEP2040 (zwiększenie tempa transformacji energetycznej).
2. Ujednolicenie metodyki wyznaczanie możliwości przyłączania źródeł do sieci i opublikowanie jej w dokumencie rangi rozporządzenia.
3. Ujednolicenie systemu informowania zainteresowanych podmiotów o aktualnie dostępnych zdolnościach przyłączeniowych w sieci przesyłowej i 110 kV.
4. Interpretacja wyników analiz rozpływowych i wynikającego z nich stanu obciążeń linii zgodną z realiami metrologicznymi i podstawami fizycznymi procesu nagrzewania się przewodów.
5. Eliminacja barier inwestycyjnych w zakresie możliwości efektywnego zwiększania obciążalności linii do 80°C.
6. Implementacja koncepcji współdzielenia infrastruktury sieciowej pomiędzy różne technologie OZE – tzw. „cable pooling”.
7. Implementacja regulacji umożliwiających wykorzystanie na dużą skalę linii bezpośrednich.
8. Wprowadzenie zachęt finansowych dla OSD do redukcji liczby wydawanych odmów przyłączenia źródeł OZE do sieci.
9. Wprowadzenie mechanizmów redukcji mocy generowanej w OZE.
10. Modyfikacja i uelastycznienie kryteriów przyłączeń do sieci średniego napięcia, wykorzystanie możliwości regulacyjnych instalacji OZE.
11. Działania na rzecz poprawy warunków pracy sieci niskiego napięcia, ograniczenie liczby włączeń instalacji prosumenckich.
12. Długoterminowe planowanie rozwoju sieci dystrybucyjnej.

Magazyn Biomasa. W internecie za darmo:

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!

źródło: PSEW