Dr Georgii Geletukha, prezes zarządu Stowarzyszenia Bioenergetycznego Ukrainy (UABIO), opowiedział „Magazynowi Biomasa”, jak przebiega rozwój biometanu w Ukrainie. Oto warunki prawne, gospodarcze i infrastrukturalne.

Potencjał biometanu w Ukrainie

O UABIO

Stowarzyszenie Bioenergetyczne Ukrainy (UABIO) powstało 10 lat temu i aktualnie liczy ok. 50 członków. Prawie połowa z nich zajmuje się biogazem i potencjalnie biometanem, a druga połowa spalaniem biomasy w kotłach ciepłowniczych i elektrowniach.

Liczba ukraińskich biogazowni – jak wygląda rynek?

Dziś w Ukrainie działa 77 instalacji biogazowych (w tym 31 komunalnych). Z produkowanego przez nie biogazu powstaje energia elektryczna. Całkowita moc ukraińskich biogazowni wynosi 135 MWe. W tym roku pracę rozpoczęła też pierwsza biometanownia z możliwością wytworzenia 3 mln m³ biometanu rocznie. Ponadto Ukraina rozwinęła 33 400 km systemu dystrybucji gazu i podjęła się wybudowania około 300 stacji tankowania CNG, które potencjalnie będą zasilane biometanem. Skala projektów biogazowych ma dużą rozpiętość – od małych instalacji o mocy ok. 125 kWe do nawet 26 MWe, co stanowi największy tego typu obiekt w Ukrainie. Mamy doświadczenie z różnymi substratami, praktycznie dla każdego z nich znajdzie się przykład w postaci jednej z biogazowni na terenie kraju.

Dlaczego biometan i dlaczego w Ukrainie?

• Już dziś Ukraina jest absolutnie gotowa na zatłaczanie biometanu do sieci gazowej. Kraj nie potrzebuje żadnych inwestycji w modernizowanie sieci czy zakup sprzętu związanego z wykorzystaniem gazu (silniki, turbiny, etc.). Wszystko to jest już gotowe, aby dystrybuować biometan zamiast gazu ziemnego.
• Ukraina może konkurować z dowolnym państwem w kwestii produkcji biometanu, ponieważ ma do zaoferowania tani substrat oraz posiada największe obszary ziem uprawnych w całej Europie, a co za tym idzie, największy potencjał dla sektora biometanu pochodzenia rolniczego.
• Biometanownie, poza samym biometanem, generują poferment, który może stać się głównym nawozem organicznym, aktualnie tak bardzo potrzebnym do regeneracji ukraińskich gleb.
• Dziś jest to najtańszy spośród wszystkich dostępnych odnawialnych gazów.
• Unia Europejska przyjęła ambitne plany w kwestii produkcji biometanu (REPowerEU). Celem jest 35 mld m³/r. do 2030 r. Ukraina może zaspokoić nawet 20% tego zapotrzebowania.

Szacunkowy potencjał produkcji

Potencjał produkcji biometanu to ok. 21,8 mld m³/r. Szacunek wyznaczono biorąc pod uwagę różnego rodzaju substraty, włącznie z międzyplonami. Przyjęliśmy, że będą one pochodzić jedynie z 20% dostępnej powierzchni ziem uprawnych. Korzystając z większego obszaru, kraj może liczyć na adekwatne zwiększenie ilości produkowanego gazu.

Struktura potencjału produkcji biometanu w różnych regionach Ukrainy

Potencjał w kwestii rozmieszczenia biometanowni w różnych częściach kraju przedstawia powyższa mapa. Największy udział w wytwarzaniu zielonego gazu może mieć centralna część państwa. Obwód kijowski, winnicki, czernichowski, potławski i chmielnicki – to te regiony są najbogatsze pod względem ilości dostępnego substratu.

Interaktywna mapa optymalnych stref lokalizacji biometanowni na Ukrainie

UABIO opracowało interaktywną mapę dla wyznaczenia terytoriów optymalnych pod budowę biometanowni w Ukrainie. Stowarzyszenie brało przy tym pod uwagę przede wszystkim potencjał substratu w danym rejonie oraz dostęp do gazociągów, które są niezbędne do zatłaczania biometanu. To właśnie te oznaczone tereny są najbardziej interesujące dla potencjalnych inwestorów.

Studium wykonalności produkcji biometanu (10 mln m³/r.)

Zwykle szacunki wskazują, że Ukraina jest w stanie wytwarzać 10 mld m³/r. Ten wynik wyznacza się na podstawie ilości biometanu wytworzonego ze słomy i kiszonki kukurydzianej. Przeciętna cena takiego surowca to o k.40 eur/t. Planowany koszt sprzedaży 1 MWh biometanu to 90 euro, przy czym CAPEX, czyli inwestycja w ten projekt, pochłonie 16,3 mln euro, a wewnętrzna stopa zwrotu wyniesie 28,3%, co jest bardzo interesujące pod kątem inwestycji.

Zmiany prawne w obszarze biometanu

W Ukrainie udało się wprowadzić praktycznie całą niezbędną legislację do rozwoju branży. Podstawowe przepisy dotyczące biometanu zostały uchwalone w październiku 2021 r. W lipcu 2022 r. uruchomiono rejestr produkcji i zużycia biometanu.

Zmiany w uchwałach wspierających rozwój biometanu

Niedawno – 8 czerwca br. – Krajowa Komisja Regulacyjna ds. Energii i Usług Komunalnych przyjęła poprawki potrzebne do rozwoju sektora biometanu w Ukrainie. Pozwoliły one na: budowanie stacji przepływu rewersowego oraz uproszczenie wymogów jakościowych biometanu ze względu na brak chromatografu, w przypadku gdy instalacja nie przekracza produkcji biometanu ponad 3000 m³/h.

Pierwsza ukraińska biometanownia

Powyżej pierwsza ukraińska biometanownia. Jest zlokalizowana w obwodzie czernichowskim, rozpoczęła pracę w kwietniu tego roku i produkuje 3 mln m³ biometanu rocznie. Bazuje na istniejącej biogazowni, która ma moc 6,9 MWe. Do produkcji biogazu używa gnojowicy, wysłodków buraczanych i kiszonki z kukurydzy. Oczyszczanie biogazu do biometanu następuje z wykorzystaniem technologii membranowej.

Rynek Biogazu i Biometanu

Inne wydania Magazynu Biomasa znajdziesz tutaj. Dlatego kliknij i czytaj!