Czysta energia to wymóg, ale tania energia to potrzeba. Polskie domy mają przestać być emisyjne, a droga do tego może być długa i okupiona wieloma wyrzeczeniami, jeśli nie pojawi się odpowiednie wsparcie. Tylko jak je zaplanować? I jak obecnie wygląda kwestia ogrzewania domów?
Oczy skierowane na energię
Raport Forum Energii pt. „Czysta i tania energia w polskich domach” ujawnia prawdę o trudnościach, jakie stoją przed Polską na drodze do transformacji energetycznej w skali mikro. Wieloletnie zaniedbania w zakresie termomodernizacji oraz powszechne wykorzystywanie węgla i gazu na cele grzewcze będzie przynosić coraz większe koszty. Już dziś 11,4% wydatków przeciętnego gospodarstwa w Polsce jest związane z zaspokojeniem podstawowych potrzeb bytowych w zakresie dostępu do energii elektrycznej i ciepła. To więcej, niż wynosi średnia dla innych państw UE.
W ciągu ostatnich dwóch lat rząd przeznaczył ok. 70 mld zł, aby zapewnić obywatelom atrakcyjne ceny tych podstawowych dóbr. Światowe kryzysy uzasadniają to działanie, jednak nadeszła pora, by priorytetem stały się długofalowe zmiany. Przeprowadzenie takiej transformacji wymaga zrozumienia, jakim zapleczem technicznym i finansowym dysponujemy. Użytkownicy z kolei muszą podejmować świadome decyzje, uwzględniające nie tylko bieżące ceny samych źródle grzewczych, ale też koszty ich dalszej eksploatacji.
Zarejestruj się na Forum Pelletu
Przemilczane problemy
Obecnie 1/4 nowopowstających budynków to domy jednorodzinne zlokalizowane na obszarach podmiejskich. Ten model budownictwa przyczynia się do zwiększenia emisji, czego przyczyną jest zarówno duży metraż i związane z nim zapotrzebowanie energetyczne, jak i konieczność przemieszczania się samochodami do miast. Zdaniem autorów raportu, należy stworzyć politykę zachęcającą do stawiania na mniej energochłonne budownictwo wielorodzinne.
Ponadto znaczną grupę zagrożoną ubóstwem energetycznym stanowią osoby zamieszkujące samotnie domy zbyt duże w stosunku do własnych potrzeb. Kluczowe jest znalezienie odpowiedzi również na ten problem. Może nią być chociażby wspieranie cohousingu senioralnego, czyli różnych form wspólnego mieszkania dla osób starszych.
Budownictwo wielorodzinne nie jest jednak idealnym rozwiązaniem. Zwłaszcza w przypadku starszych budynków, duża część jest niedocieplona, przez co inwestowanie w ekologiczne źródła energii staje się bezzasadne. Często zamieszkują je rodziny nie mające środków, które pozwoliłyby na taką modernizację. Musi powstać system wsparcia, który obejmie także pominięte do tej pory budynki wielorodzinne.
Czytaj też: Ochrona zdrowia musi się zazielenić. Koalicja nauki, biznesu i lecznic
Kopciuchy do eliminacji
Obecnie programy wsparcia dla gospodarstw domowych skupiają się na zmniejszeniu liczby kopciuchów. Jest to skuteczny sposób, aby wyeliminować zanieczyszczenia powietrza, jednak to za mało, aby zmienić wszystkie problemowe aspekty. Rośnie liczba domów, w których stosuje się ogrzewanie gazowe. W latach 2015-2021 przybyło ponad milion kotłów na gaz, a na przestrzeni lat 2021-2023 zainstalowano 67 tys. nowych kotłów węglowych.
To kolejny problem, bo kontynuowanie użytkowania paliw kopalnych zwiększa emisję CO2. Ponadto powoduje uzależnienie polskich rodzin od zewnętrznych dostaw węgla i gazu, co w dobie zawirowań geopolitycznych może negatywnie się odbić na dostępie oraz cenie. Pojawia się tu też kwestia polityki unijnej, która ukierunkowuje się na eliminowanie takich źródeł grzewczych. Zdaniem autorów raportu to KPEiK oraz PEP2040 powinny ustanowić ramy czasowe dla tempa odchodzenia od paliw kopalnych w ogrzewnictwie domowym. Tylko w taki sposób możliwe jest podejmowanie racjonalnych decyzji w zakresie inwestowania w modernizację domów.
Czytaj też: Kotłownia biomasowa w Hajnówce już działa. Będzie taniej!
Biopaliwa a tania energia
Autorka raportu wzywa do tego, by zahamować postępującą gazyfikację polskich domów. Ponadto jej zdaniem konieczne jest zapewnienie dobrych warunków dla rozwoju segmentu pomp ciepła. Jeśli chodzi o biopaliwa, to konieczne byłoby ich skuteczniejsze uregulowanie. Biomasa postrzegana jest jako bezemisyjne źródło energii ze względu na to, że powstaje z roślin, które podczas wzrostu wchłaniają dwutlenku węgla. W efekcie bilans emisji się wyrównuje. Ale aby to paliwo było w pełni skuteczne w zakresie dekarbonizacji domów, konieczne jest zapewnienie norm jakościowych i certyfikacji pochodzenia. Ponadto wymiana źródeł ciepła nie może pozostać w oderwaniu od termomodernizacji budynków.
Zdjęcie: Freepik
Źródło: Forum Energii
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
