Nadszedł czas, by poruszyć kwestie spychanej na margines OZE biomasy agro. Przedstawiciele podmiotów związanych z branżą biomasową we wtorek wystosowali do Premiera Donalda Tuska list otwarty, w którym zwracają uwagę na problem marginalizowania znaczenia i potencjału biomasy pochodzenia rolniczego. Przedstawiamy pełną treść listu.
Szanowny Panie Premierze,
z uwagą śledzimy Pana wypowiedzi i działania w zakresie poprawy sytuacji polskiej energetyki i ciepłownictwa w procesie transformacji tych branż, która, naszym zdaniem, może być potencjalnie istotnym wsparciem dla krajowego rolnictwa i przemysłu maszynowego.
Chcielibyśmy zwrócić Pana uwagę na ogromny, a pomijany w podejmowanych działaniach, potencjał krajowej biomasy stałej uprawianej rolniczo (tzw. biomasy agro) w polskiej energetyce i ciepłownictwie.
Złożoność problemów związanych z wykorzystaniem krajowej biomasy agro w energetyce i ciepłownictwie wymaga jednak koordynacji działań wielu resortów i organizacji (m.in. Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwa Aktywów Państwowych, Ministerstwa Przemysłu, Urzędu Regulacji Energetyki, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i in.).
Dotychczasowe rozproszenie odpowiedzialności praktycznie uniemożliwia skuteczne i odpowiednio szerokie wykorzystanie potencjału rodzimej biomasy agro w elektroenergetyce i ciepłownictwie oraz sprawia, że to odnawialne źródło energii (OZE) wykorzystywane jest tylko w niewielkim stopniu, ze szkodą dla krajowej gospodarki.
Brak jest całościowego programu obejmującego to złożone zadanie gospodarcze, które powinno zaczynać się od klarownych mechanizmów wsparcia wieloletnich upraw biomasy agro, a następnie przetwarzanie biomasy, wymianę przestarzałych źródeł ciepła i energii elektrycznej na dedykowane do spalania biomasy agro kotły, z których popioły winny być zagospodarowane jako naturalne nawozy. Ostatecznym rezultatem stałoby się pozyskiwanie i rozliczanie taniej energii dla odbiorców końcowych.
Takie podejście wymaga w pierwszym rzędzie zainicjowania i koordynacji wieloletnich kontraktów gwarantujących opłacalność upraw oraz dostaw i odbioru biomasy rolniczej przez wspomniane branże. Potencjał biomasy agro obejmujący już marnujące się co roku m.in. 6-8 milionów ton słomy i innych ubocznych produktów przemysłu rolno-spożywczego oraz plony z upraw wysokowydajnych roślin energetycznych możliwych do uprawy na ziemiach V i VI klasy, szacowany jest na ok. 25-30 mln ton rocznie. Taka ilość OZE przekraczałaby zdolność generacji energii w największej elektrowni konwencjonalnej w Polsce – PGE Bełchatów i planowanych elektrowniach atomowych. Należy podkreślić, że biomasowe źródła energii pracujące w kogeneracji odznaczają się wysoką sprawnością i dyspozycyjnością.
Marginalizowanie potencjału biomasy agro w energetyce i ciepłownictwie nie ma żadnego usprawiedliwienia ekonomicznego, ekologicznego i technicznego a przykłady powszechnego jej stosowania znajdujemy w wielu państwach UE.
Energetyczna biomasa agro to ogromna szansa na dodatkowy impuls rozwojowy polskiego rolnictwa i przemysłu maszynowego, szybkie dojście Polski do wymaganego poziomu redukcji emisji CO2, a tym samym i radykalnej redukcji opłat za obecny i przyszły system handlu emisjami ETS.
Polska ma nie tylko potencjał pozyskiwania wspomnianych wyżej ilości biomasy agro. Mamy producentów zarówno małych kotłów dla gospodarstw indywidualnych, jak i kotłów dla ciepłownictwa i elektroenergetyki, których jakość i wydajność są na światowym poziomie spełniając wszelkie kryteria emisyjne, odznaczając się wysoką sprawnością i dyspozycyjnością, a przy tym instalacje te są kilkakrotnie tańsze w przeliczeniu na jednostkę mocy w porównaniu z innymi technologiami OZE.
Należy także podkreślić, że potencjał energetycznej biomasy agro jest w Polsce kilkakrotnie większy niż potencjał biomasy leśnej, która jest już wykorzystywana w energetyce w dużym stopniu. Jednak dalszy wzrost jej ilości jest ograniczony z uwagi na restrykcje wynikające m.in. z Dyrektyw RED II i RED III. Należy także zwrócić uwagę, że podnoszone ostatnio w UE zastrzeżenia dotyczące stosowania biomasy w energetyce dotyczą tylko biomasy leśnej, z uwagi na chęć unikania wycinki lasów, natomiast akty legislacyjne UE wyraźnie określają możliwości zastosowania w małej i dużej energetyce właśnie biomasy agro. Jak to wykazały wieloletnie badania na kotłach różnych typów o mocy od kilku kW do 200 MW, istnieją nowatorskie technologie pozwalające na spalanie biomasy agro w sposób podobny do spalania biomasy leśnej. Sprawa ta jest też dokładnie uregulowana w aktach prawnych UE.
Istotnym argumentem przemawiającym za szybkim i powszechnym wdrożeniem tego OZE w polskim ciepłownictwie i elektroenergetyce jest możliwość optymalnego wykorzystania środków z KPO.
Będzie to jednak możliwe tylko pod warunkiem wdrożenia kompleksowego programu obejmującego działania w rolnictwie, przemyśle maszynowym i energetyce z mechanizmami wsparcia podobnymi do tych, jakie już dziś mają inne OZE. Program taki powinien obejmować koordynację działań wielu resortów i agend rządowych, bo jak to wynika z analizy istniejącego stanu, tylko działania Pana Premiera są w stanie zainicjować niezbędne zmiany, które skutkować mogą wielkimi korzyściami dla krajowej gospodarki i ekologii.
Pragniemy przy tym nadmienić, że to OZE jest w stanie najszybciej zapełnić gwałtownie narastającą lukę w wytwarzaniu energii w Polsce spowodowaną odejściem od spalania paliw kopalnych, zanim pojawią się elektrownie jądrowe i inne źródła ekologiczne bazujące np. na spalaniu „zielonego” wodoru lub syntetycznego gazu ziemnego (pod warunkiem, że wykażą one konkurencyjność ekonomiczną wobec biomasy stałej).
Na koniec należy z przykrością stwierdzić, że stanowisko niektórych instytucji państwowych jest sprzeczne z aktami prawnymi UE w tym zakresie i z niezrozumiałych przyczyn blokuje zastosowanie rodzimej biomasy agro w procesie transformacji energetycznej ze szkodą dla krajowej gospodarki.
Deklarujemy, że sygnatariusze tego listu są do dyspozycji Pana Premiera i w razie potrzeby możemy przedstawić zainteresowanym resortom argumenty techniczne, ekonomiczne oraz ekologiczne dotyczące wszelkich aspektów wykorzystania biomasy stałej typu agro w energetyce.
Z poważaniem
Dr hab. inż. Sylwester Kalisz, prof. PŚ
Sygnatariusze:
Asket Group, Wielkopolskie Forum Inteligentnych Specjalizacji, Roman Długi
Asket Group, Przewodnicząca Grupy Roboczej „Agrobiomasa” w „Bioenergy Europe”, Barbara Pokrzywa
Biuro Techniki Kotłowej, Józef Wasylów
Biomasa Partner Group SA., Ryszard Jelonek
HERZ Armatura i Systemy Grzewcze Sp. z o.o., Daniel Mróz
IPW Polin, Zbigniew Letner
Krajowa Rada Izb Rolniczych, Wiktor Szmulewicz
MJ Doradztwo Energetyczne, Jerzy Majcher
Politechnika Śląska, Sylwester Kalisz, Marek Pronobis
Polska Federacja Ziemniaka, Jerzy Kwiatkowski
Polskie Forum Klimatyczne, Robert W. Jankowski
PTH Intermark, Józef Sołtys
TDI Corporate Finance Sp. z o.o., Dariusz Olszewski