Administracja publiczna nie wprowadza efektywnie mechanizmów służących ograniczaniu powstawania odpadów oraz zapewniających ich recyklingu – uważa Najwyższa Izba Kontroli. W efekcie nie udaje nam się osiągać założonych poziomów recyklingu.
Podjęta z własnej inicjatywy kontrola NIK miała ustalić przyczyny zagrożenia nieosiągnięcia przez Polskę celów dyrektywy odpadowej, a także niepełnego wdrożenia mechanizmów rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz nieskutecznych działań na rzecz zapobiegania powstawaniu odpadów. Skontrolowano działania Ministerstwa Klimatu i Środowiska, sześciu urzędów marszałkowskich, 16 urzędów gmin, trzech związków gminnych, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz pięciu wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Kiepskie wyniki, opieszałe prawo
W ocenie NIK Minister Klimatu i Środowiska nie zapewnił skutecznego przygotowania pełnej transpozycji do polskiego porządku prawnego przepisów dotyczących systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Było to powodem wszczęcia przez Komisję Europejską postępowania przeciwko Polsce. Ministerstwo nie przygotowało również skutecznego i rzetelnego systemu monitorowania rynku odpadów.
W konsekwencji w skali całego kraju – według danych GUS za 2023 r. – do odzysku przekazano zaledwie 47,6% odpadów, w tym do recyklingu tylko 15,9%. Jak podkreśla NIK, „stan ten stwarza realne zagrożenie nieosiągnięcia przez Polskę do 2025 r. poziomu minimum 55% ponownego wykorzystania odpadów, wyznaczonego w dyrektywie odpadowej.”
Jedną z głównych przyczyn tak słabych wyników, miała być według NIK, opieszałość organów administracji publicznej, m.in. w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Do Portu Czystej Energii płyną odpady. Gdański ITPOK oficjalnie otwarty
Samorządy też z uwagami
Choć kontrola wykazała, że większość skontrolowanych urzędów marszałkowskich, gmin i związków gmin było prawidłowo przygotowanych organizacyjnie do realizacji zadań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i zapewnienia ich recyklingu, to „wystąpiły problemy z identyfikowaniem problemów oraz sprawozdawczością gospodarki odpadami.” I tak, w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Opolskiego nie sporządzono sprawozdania z realizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, w dwóch innych urzędach marszałkowskich nie uwzględniono w sprawozdaniach danych za 2019 r., a w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego podano jedynie dane szacunkowe. Jedynie w trzech spośród sześciu urzędów marszałkowskich identyfikowano problemy związane z realizacją zadań w zakresie recyklingu odpadów.
Nie popisały się też niektóre gminy. W 4 z 16 gmin stwierdzono opóźnienia w opracowaniu projektów uchwał w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie. W czterech opracowanych projektach regulaminów ograniczono możliwość przekazywania niektórych rodzajów odpadów komunalnych, pomimo że gminy miały obowiązek zapewnić właścicielom nieruchomości możliwość pozbycia się wszystkich rodzajów odpadów komunalnych. Ograniczano przyjmowanie odpadów rozbiórkowo-budowlanych, w tym materiałów izolacyjnych takich jak papa, wełna mineralna, styropian, a także tekstyliów i odzieży oraz opon. Jedna gmina zorganizowała działanie Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych niezgodnie z wymogiem ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zlokalizowała PSZOK 20 km od miasta, co uniemożliwiało łatwy dostęp.
W ocenie NIK organy administracji publicznej w ograniczonym zakresie zapewniły zatem warunki prawne dla zapobiegania powstawaniu odpadów oraz zapewnienia ich recyklingu.
Szczegóły kontroli NIK można znaleźć tutaj.
Zielona Gmina. Czytaj za darmo w internecie!
Newsletter
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
