Polskie miasta duszą się w smogu. Choć wiemy o tym od dawna, poprawa jakości stanu powietrza jest na tyle dużym wyzwaniem, że często nie wiadomo od czego zacząć. Wymiana kopciuchów? A może niskoemisyjny transport publiczny? Modernizacja ciepłownictwa czy przemysłu? W co zainwestować, żeby za kilka lat móc oddychać czystszym powietrzem? Z Klaudią Wojciechowską z Forum Energii rozmawia Jolanta Kamińska.
LeadAIR ma pomóc miastom pokonać smog. Dlaczego to takie ważne?
Polska dusi się smogiem i o tym już nie tylko się mówi. Smog widać i czuć, a co najważniejsze zanieczyszczone powietrze powoduje przedwczesną śmierć aż 45 tysięcy ludzi rocznie. W Polsce rośnie świadomość dotycząca zmian klimatu oraz stanu jakości powietrza – źródeł zanieczyszczeń i ich skutków dla zdrowia, ale wciąż cierpimy na niedosyt wiedzy i pomysłów na to jak walczyć ze smogiem. Wraz ze świadomością rosną więc oczekiwania wobec decydentów. Odpowiedź na to jak radzić sobie ze smogiem nie jest prosta, bo i źródło i skala problemu i możliwości są różne w różnych miejscach Polski. LeadAIR ma pozwolić spotkać ze sobą samorządowców i ekspertów by dowiedzieć się więcej o tym, co konkretnie można zrobić by przegonić smog, w jakiej perspektywie czasowej i ile to będzie kosztować. Program ma kształcić i inspirować miasta do działań.
Jak powstał LeadAIR?
Transformacja energetyczna bez zaangażowania miast zwyczajnie się nie uda. Zdaliśmy sobie z tego sprawę kiedy w zeszłym roku opublikowaliśmy strategię dla ciepłownictwa. Zdiagnozowaliśmy sektor, wybraliśmy optymalny scenariusz i policzyliśmy koszty jego realizacji. Powstał szereg rekomendacji, które wymagają zaangażowania na różnych poziomach, w tym szczególnie samorządowym. LeadAIR początkowo miał w szczególności skupić się na ciepłownictwie, bo to zapotrzebowanie na ciepło sprawia, że w Polsce spala się 24 milionów ton węgla rocznie, a najwięcej smogu generujemy my sami spalając słabej jakości paliwa stałe w naszych domach. Po publikacji strategii rozpoczęliśmy współpracę z Miastem Żywiec. W ciągu kilku miesięcy pracy nad „Antysmogową mapą drogową dla Żywca” przekonaliśmy się, że walka ze smogiem wymaga szerokiego patrzenia na problem. To nie tylko zaopatrzenie w media energetyczne, ale też organizacja transportu, gospodarka odpadami, budownictwo i szereg wyzwań społecznych, w tym problem ubóstwa energetycznego czy komunikacji z mieszkańcami. Smog to cała mozaika wyzwań! I nimi wszystkimi chcemy zmierzyć się w programie LeadAIR. Część samorządów podejmuje działania by poprawić jakość powietrza na swoim terenie, o czym świadczą kolejne uchwały antysmogowe, jak choćby ostatnio w Krakowie. To jednak za mało – brakuje współpracy, rozwiązań technologicznych, oszacowania kosztów i wiedzy, jak komunikować zmianę. Tymczasem w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej działania na rzecz klimatu i ochrony powietrza będą stanowić aż ¼ budżetu. Chcemy by polskie miasta dobrze się do tego przygotowały.
– W Polsce spala się 24 milionów ton węgla rocznie, a najwięcej smogu generujemy my sami spalając słabej jakości paliwa stałe w naszych domach – Klaudia Wojciechowska, Forum Energii
Czym LeadAIR różni się od rządowego programu „Czyste Powietrze”?
Program LeadAIR nie jest instrumentem wsparcia finansowego i to różni go od „Czystego Powietrza”. Mamy jednak przekonanie, że może być poligonem wymiany pomysłów, miejscem dzielenia się wiedzą o dobrych i złych praktykach walki ze smogiem, kompetencyjnym hubem, gdzie można uzupełnić swoje umiejętności.
Co konkretnie proponujecie w ramach projektu?
Do udziału w programie LeadAIR zaprosiliśmy siedemnaście miast. Każde będzie reprezentowane przez dwie osoby: burmistrza/prezydenta lub jego zastępcę i miejskiego menedżera czyli delegowanego urzędnika. Wszyscy wezmą udział w pięciodniowym szkoleniu od 9 do 13 marca 2020 roku. Jego program obejmuje tematykę technologii i ich kosztów, finansowania działań, optymalizacji usług i kosztów, inwentaryzacji lokalnych potrzeb i komunikowania zmian, a także otoczenia prawnego. Zaangażujemy w niego najlepszych i najbardziej inspirujących ekspertów. Będziemy zachęcać do odważnego patrzenia daleko w przyszłość, innowacyjnych rozwiązań, które, co ważne, mogą znaleźć finansowanie w nowej perspektywie finansowej. O ostatecznym programie zadecydują jednak uczestnicy, bo to oni w formularzach zgłoszeniowych opisali z czym najbardziej zmagają się w swoim mieście. Po szkoleniu uczestnicy otrzymają również indywidualne doradztwo i wsparcie przy realizacji wybranego pomysłu na działanie antysmogowe. Rezultaty przedstawimy podczas konferencji w kwietniu tego roku. Zależy nam również, żeby aktywne miasta wzajemnie się poznały i budowały sieci współpracy. Mamy też nadzieję, że dzięki programowi wesprzemy samorządowych liderów transformacji, którzy nadadzą jej nowego tempa i jakości.
Co planujecie po zakończeniu pierwszej edycji programu?
Chcemy dalej inspirować samorządy i będziemy próbować realizować kolejne edycje. Tę pierwszą traktujemy pilotażowo. Nie wiemy na ile zaproponowana przez nas formuła spodoba się samorządom i na ile przełoży się na konkretne rozwiązania.
Miasta, które wezmą udział w pierwszej edycji LeadAIR:
> Brzeg
> Bydgoszcz
> Cieszyn
> Izabelin
> Legionowo
> Lidzbark Warmiński
> Łomianki
> Mińsk Mazowiecki
> Prusice
> Przysucha
> Rzeszów
> Sejny
> Wągrowiec
> Zabrze
> Zawiercie
> Zielona Góra
> Żmigród
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
