Przedstawiciele środowiska bankowego oceniają perspektywy dalszego rozwoju tego rynku w Polsce jako obarczone relatywnie podwyższonym ryzykiem. Głównym problemem jest przede wszystkim ogromna niestabilność krajowego otoczenia regulacyjnego, a zwłaszcza otoczenia prawnego.
Podczas obrad międzybankowego Zespołu ZBP ds. finansowania OZE i Efektywności Energetycznej głównym tematem była ocena stanu otoczenia prawnego dot. OZE w Polsce oraz ocena aktualnej sytuacji rynku odnawialnych źródeł energii (OZE) i perspektyw zaangażowania banków w nowe projekty.
W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele banków zainteresowanych dalszym rozwojem rynku OZE w Polsce i udziałem w kredytowaniu tego rozwoju. Sektor bankowy stopniowo rozwijał zaangażowanie na tym rynku, odpowiadając na zapotrzebowanie inwestorów oraz zachęty ze strony kolejnych polskich rządów, wskazujących na konieczność budowy infrastruktury dla energetyki odnawialnej w Polsce, m.in. z racji konieczności wypełnienia zobowiązań międzynarodowych kraju w zakresie redukcji CO2. Banki włożyły wysiłek w odpowiednie przygotowanie do tego procesu (kadrowe i techniczne) oraz zaangażowały poważne środki. Łączna kwota kredytów udzielonych przez banki na finansowanie projektów OZE sięgnęła 11 mld PLN. Według danych Komisji Nadzoru Finansowego, zadłużenie w bankach działających w Polsce, jedynie z tytułu kredytów finansujących projekty wiatrowe, wynosiło pod koniec 2016 r. ok. 6 mld PLN .
Banki, co do zasady, są nadal zainteresowane finansowaniem sektora energetyki odnawialnej, jednak z zastrzeżeniem zmiany otoczenia regulacyjnego w jakim funkcjonują projekty OZE; tak obecne jak i te, planowane do realizacji.
Przedstawiciele środowiska bankowego oceniają perspektywy dalszego rozwoju tego rynku w Polsce jako obarczone relatywnie podwyższonym ryzykiem. Głównym problemem jest przede wszystkim ogromna niestabilność krajowego otoczenia regulacyjnego, a zwłaszcza otoczenia prawnego. Jej przykładami są zwłaszcza:
1) destabilizacja rynku zielonych certyfikatów oraz trwający od końca 2012 r. brak koniecznych działań naprawczych („porzucenie Systemu Zielonych Certyfikatów”);
2) modyfikacja sposobu kalkulacji tzw. opłaty zastępczej bez wprowadzenia jej minimalnego poziomu (wprowadzono jedynie poziom maksymalny), co doprowadziło do zmiany warunków ekonomicznej kontynuacji wieloletnich projektów OZE na zagrażające ich stabilności;
3) zmiana podstawy do opodatkowania podatkiem od nieruchomości w przypadku turbin wiatrowych i wielomiesięczny brak działań naprawczych usuwających niepewność, a przynajmniej odraczających wejście w życie budzących wątpliwości przepisów w tym zakresie (pierwsza propozycja banków pochodziła z października 2016 r.);
4) łatwość z jaką kontrolowane przez Skarb Państwa spółki obrotu energią elektryczną próbują całkowicie wycofać się z wykonywania zawartych wieloletnich umów CPA i PPA, które były podstawą do finansowania projektów OZE w formule project finance.
Wszystkie ww. czynniki spowodowały albo brak zainteresowania banków finansowaniem inwestycji w OZE albo zdecydowane ograniczenie dostępności i podniesienie cen ich finansowania. W efekcie problemy z dostępem do finansowania zewnętrznego odnotowują także inwestorzy sięgający po środki unijne. Pod znakiem zapytania może stanąć np. wykonalność finansowa i terminowa tych projektów.
Bankowcy podkreślają konieczność odbudowania przez państwo polskie zaufania wśród inwestorów
i instytucji finansowych. Brak tego zaufania będzie powodował niechęć do finansowania nie tylko sektora OZE, lecz również innych przedsięwzięć narażonych na ryzyko regulacyjne.
Banki zrzeszone w Związku Banków Polskich od ponad sześciu lat zabiegają o ustabilizowanie warunków finansowania dla inwestycji OZE w Polsce i wielokrotnie deklarowały chęć współpracy w zakresie wykorzystania potencjału rynku finansowego dla rozwoju tego sektora gospodarki.
Aby ryzyko kredytowania projektów OZE przez banki stało się bardziej akceptowalne w świetle Prawa Bankowego, regulacji nadzorczych oraz dobrej praktyki bankowej niezbędne jest:
1) uporządkowanie sytuacji w Systemie Zielonych Certyfikatów poprzez:
a) wprowadzenie minimalnego poziomu Opłaty Zastępczej (poza istniejącym poziomem maksymalnym), a poprzez to zapewnienie minimalnego poziomu rentowności projektów OZE umożliwiającego inwestorom co najmniej utrzymanie projektów w dobrym stanie technicznym, spłatę kredytów oraz zapłatę podatków,
b) przeprowadzenie aukcji migracyjnych dla projektów w Systemie Zielonych Certyfikatów, przy równoczesnym dostosowywaniu poziomu obowiązku umorzenia ZC, aby nastąpiło ustabilizowanie Systemu Wsparcia OZE opartego na Zielonych Certyfikatach w horyzoncie 2-3 lat;
2) uporządkowanie przepisów dotyczących podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych, aby podstawą do opodatkowania była faktycznie i bez żadnych wątpliwości jedynie część budowlana elektrowni wiatrowej;
3) dokonanie wspomnianego wyżej uporządkowania retroaktywnie od 1.01.2017r., aby zakończyć niepotrzebne spory sądowe i uniknąć niepotrzebnych wydatków po stronie tak inwestorów jak i gmin. Tego problemu nie rozwiązuje retroaktywność od 1.01.2018r., gdyż podatek za 2017r. nadal będzie przedmiotem wieloletnich niepotrzebnych sporów. Kwestia ta jest szczególnie ważna w przypadku mniejszych projektów wiatrowych, które były realizowane zazwyczaj przez polskich inwestorów, w tym rolników;
4) opublikowanie warunków decyzji notyfikacyjnej Komisji Europejskiej dla zmodyfikowanych zasad wsparcia OZE w Polsce, której postanowienia ma implementować zapowiadana co najmniej od maja 2017r nowelizacja Ustawy o OZE. 14 grudnia 2017r. ukazał się jedynie komunikat prasowy w tej sprawie, ale do dzisiaj nie opublikowano oficjalnych dokumentów.
Powyższe postulaty powinny być traktowane jako warunek konieczny dla zaangażowania się banków w nowe przedsięwzięcia w sektorze OZE; oczywiście poza samą nowelizacją Ustawy o OZE implementującą do polskiego porządku prawnego warunki, na jakich Komisja Europejska notyfikowała nowy polski system wsparcia OZE.
Bankowcy podkreślają także konieczność podjęcia działań informacyjno-edukacyjnych w przestrzeni publicznej na temat ekonomiki odnawialnych źródeł energii, w tym roli systemu bankowego. Zwracano uwagę na pojawiające się nierzetelne lub przekłamane informacje nt. udziału banków w rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce.
Prace w ZBP w zakresie wsparcia energetyki odnawialnej prowadzone są w ramach Zespołu ds. Programów Publicznych i Środowisk Gospodarczych (kontakt: programy@zbp.pl)
Źródło: ZBP
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
