Klaster to słowo magnes, znane w różnych branżach przemysłu. Najlepszym tego dowodem jest rejestr sporządzony przez Polska Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Znalazło się na niej 150 podmiotów, z czego 16 to klastry, którym przyznano statut kluczowych.
Zakopane, stolica polskich Tatr, to dla przysłowiowego Kowalskiego kurort. Tymczasem wyniki badań powietrza pokazują, że ze świeżym powietrzem u podnóża Tatr jest różnie. Między innymi z tego powodu zawiązano klaster „Zielone Podhale”. Działalność zainaugurował on rok temu, zrzeszając 31 podmiotów. Twórcy postanowili:
- modernizować oczyszczalnię ścieków w Zakopanem;
- kupić niskoemisyjne autobusy z silnikami Euro 6;
- utworzyć na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego małe elektrownie wodne i małe elektrownie słoneczne;
- termomodernizować budynki TPN-u;
- zakupić pojazdy elektryczne dla TPN-u;
- wybudować spalarnię odpadów.
Ponadto planowana jest modernizacja energetyczna jednostek samorządu terytorialnego. W tym celu mają być zamontowane instalacje fotowoltaiczne za 41,5 mln zł. Planuje się też termomodernizację budynków gminnych za 19,5 mln zł oraz wymianę kotłów c.o. za 33 mln zł.
Montaż pomp ciepła ma kosztować 14 mln, a solarów 24,5 mln zł. Na wymianę oświetlenia na energooszczędne przewiduje się wydać 1 mln zł. Co z tego wyjdzie, pokaże czas. Trzy gminy: Nowy Targ, Łapsze Niżne oraz Czorsztyn zawiązały odrębne porozumienie. Chcą między innymi wykorzystywać elektryczne pojazdy do zwożenia tratw po spływie.
Na najwyższych szczytach Gorców już niebawem będą stacje ładowania telefonów komórkowych. Trwają też rozmowy z Tauronem w sprawie specjalnej taryfy za energię. Jeśli strony dojdą do porozumienia, w gminie Ochotnica Dolna znikną piece na węgiel. Zastąpią je piece na prąd. Obydwie inicjatywy są elementami klastra „Wirtualna Zielona Elektrownia” , jaki powstaje w gminie Ochotnica Dolna. Tworzą go:
- mieszkańcy gminy Ochotnica Dolna posiadający OZE,
- jednostki podległe gminie posiadające OZE,
- Tauron Dystrybucja S.A. (obecnie prowadzone są ustalenia i negocjacje),
- Klaster Energii Zielone Podhale jako ciało doradcze.
– Mamy już farmę fotowoltaiczną na ok. 200 kW i magazyn energii na bazie baterii litowo-jonowych. To największy tego typu obiekt w kraju. Znajduje się przy oczyszczalni ścieków oraz na budynku szkoły – mówi Stanisław Jurkowski, wójt gminy Ochotnica Dolna.
Obecnie powstaje tam 600 instalacji fotowoltaicznych. Montowane są na budynkach mieszkańców. Inwestycja współfinansowana jest ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.
Pomysł znalazł tak duże zainteresowanie, że przewidywany jest zakup kolejnej partii, ponad 130 instalacji fotowoltaicznych. Łącznie na terenie gminy będzie wkrótce 860 mikroinstalacji. Co to oznacza dla mieszkańców? Mniejsze rachunki za energię elektryczną oraz ciepłą wodę do codziennego użytku ogrzaną energią słoneczną.
– Ponadto planujemy uruchomienie elektrowni wodnych. Przed laty było ich w gminie Ochotnica 15. Na razie zamierzamy uruchomić 5 – mówi wójt gminy.
Kolejnym pomysłem, który ma się przyczynić do poprawy jakości powietrza w Gorcach, jest uruchomienie elektrycznych busów. Będą jeździły po gminie co godzinę. By to było możliwe, muszą być też stacje ładowania. Zaplanowano dwa takie obiekty.
Zgorzelec pod rękę z przedsiębiorcami
W marcu tego roku zawiązany został też Zgorzelecki Klaster Rozwoju OZE i Efektywności Energetycznej. Utworzyły go miasto i gmina Zgorzelec, 29 przedsiębiorstw, w tym 20 producentów energii, jeden przedstawiciel energetyki cieplnej, spółka dystrybucyjna oraz przedstawiciele wyższych uczelni.
W kwietniu w Ministerstwie Energii zgorzelecki klaster złożył strategię rozwoju. W maju natomiast rozpoczęła się budowa farm PV. Co istotne, budowę o wartości 24 mln zł zainicjowano ze środków własnych firm należących do klastra. W czerwcu zakupiono natomiast pięć samochodów elektrycznych, ponadto zorganizowano seminarium na temat oddziaływania klastrów energii na społeczność lokalną.
Zakupiono też lokalną sieć dystrybucyjną. Podwrocławska Oława też dostrzega szansę na rozwój poprzez utworzenie klastra. Chce wybudować biogazownię, by produkować tanią energię.
Północ skromna
Słupski Klaster Bioenergetyczny swoją działalność zaczął od odzysku energii z oczyszczalni ścieków. Obecnie przy oczyszczalni ścieków działa magazyn energii. W przyszłości w ramach klastra ma być odzyskiwana energia z innych odpadów. Z biogazu chcą pozyskiwać 1,4 MWe, a z elektrowni wiatrowej nawet 14 MWe.
Klastry są ponadto w Lublinie, Warszawie, Kielcach i Aleksandrowie Łódzkim.
Jak sfinansować projekty klastrów?
Źródłem sfinansowania klastra może być Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ 2014-2020), Oś I Zmniejszenie emisyjności gospodarki. Przewidywany schemat naboru projektów w ramach porozumień klastrowych:
- ogłoszenie otwartego naboru dla strategii klastrów energii w celu ich weryfikacji i akceptacji przez Ministerstwo Energii,
- utworzenie listy projektów pozakonkursowych z zaakceptowanych strategii i ich zgłoszenie do Wykazu Projektów Zidentyfikowanych POIiŚ (WPZ),
- ogłoszenie naboru na projekty klastrowe – w trybie pozakonkursowym, w ramach poszczególnych działań POIiŚ. Nabór i ocena projektów w ramach porozumień klastrowych.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska ogłosił też konkurs na dofinansowanie klastrów. Pieniądze na ten cel pochodzą ze środków Funduszu Spójności. W puli jest 300 mln zł, z czego 100 mln zł to pomoc bezzwrotna na przedsięwzięcia wyłącznie produkcji ciepła. Pomoc zwrotna (200 mln zł) może być przeznaczona na inwestycje w zakresie produkcji energii elektrycznej lub energii elektrycznej i cieplnej łącznie.
Harmonogram konkursu:
- nabór wniosków: 31.07.2017 r. – 28.09.2017 r.
- ogłoszenie konkursu: 30.06.2017 r.
- planowana data publikacji listy rankingowej: luty 2018 r.
- zawieranie umów o dofinansowanie: do kwietnia 2018 r.
Tekst: Robert Domżał
Zdjęcie: Pixabay
Chcesz wiedzieć więcej? Kup prenumeratę „Magazynu Biomasa”. Wypełnij ankietę poniżej – my zadbamy o resztę.
Newsletter
Bądź na bieżąco z branżą OZE
